Burmese English Spanish French German Dutch
Listen to this story (English).
Tachtig kilometer van de Chinese grens, genesteld in de weelderige groene bergen van de noordoostelijke Shan-staat van Myanmar, ligt Namtu, een Brits mijnstadje uit het koloniale tijdperk dat bekend staat om zijn zilver- en loodmijnen. Maar recentelijk is Namtu berucht geworden als Shans epicentrum van het conflict tussen de Tatmadaw, etnische gewapende organisaties, en verschillende bij de Tatmadaw aangesloten groepen, die allemaal onder bijna totale straffeloosheid werken. Daarbij komen burgers vaak in het kruisvuur terecht.
Illegale mijnwerkers zoeken naar goud in een mijn die gesloten is voor het Myitsone Damproject. De mijnwerkers gebruiken kwik om het goud samensmelten en uit het sediment te halen. (Myitsone, Kachin, 13 augustus 2016)
Veel van de mensen die ontheemd zijn door dit conflict – enkele van de meer dan 401.000 IDP’s in Myanmar, volgens het Internal Displacement Monitoring Centre – hebben in kampen gewoond sinds de hernieuwde gevechten tussen de EAO’s Restoration Council Shan State (RCSS), Shan State Progress Party (SSPP), Ta’ang National Liberation Army (TNLA) en de Tatmadaw in 2016.
Veel bewoners van de kampen hebben horrorverhalen te vertellen over wat ze hebben verloren in het conflict, waaronder hun huizen, familieleden, vrienden en, voor sommigen, hoop op een blijvende vrede.
La See zit in zijn geïmproviseerde huis in het Lisu Church-kamp in Namtu, waar nu meer dan 200 IDP’s wonen. La See zegt dat hij op verzoek van zijn vader in 2016 naar het kamp is verhuisd.
“Hij wilde niet nog meer kinderen verliezen”, zegt hij.
La See, een inwoner van het Lisu Church IDP-kamp, zit in zijn families nieuwe huis in het kamp. Familieleden van La See zijn vermist sinds ze vorig jaar op weg gingen naar een nabij dorp om rijst te kopen. La See zegt dat hij informatie heeft ontvangen dat ze gearresteerd zijn door de RCSS. Hij heeft sinds hun arrestatie niets meer van ze vernomen. (Namtu, 19 juni 2019)
La See herinnerde zich de week dat zijn twee oudere broers, evenals verschillende andere dorpelingen, op 18 juni 2016 verdwenen nadat ze hun dorp hadden verlaten om rijst te kopen op de markt in het naburige Namtu.
Op dat moment was het conflict tussen etnische groepen geëscaleerd, met verschillende EAO’s die dorpen in het gebied beheersten.
“De [RCSS] waarschuwde dorpelingen om niet meer dan één pyi (2,13 kg) rijst te hebben,” zegt La See. “Op die manier zouden we geen rantsoenen kunnen geven [aan de andere EAO’s].”
La See zei dat zijn familie nooit is teruggekeerd, en zijn resterende familieleden begonnen te vrezen dat de RCSS hen had gearresteerd, omdat de groep dagen eerder in een nabijgelegen dorp mensen had gearresteerd.
“Tot op de dag van vandaag heb ik geen idee of ze levend of dood zijn. Zelfs als familielid heb ik geen informatie ontvangen,” zegt hij. “Ik neem aan dat ze dood zijn, maar zelfs nu heb ik geen idee.”
En zoals het al tientallen jaren in Myanmar gaat, worden burgers vaak ook geconfronteerd met intimidatie of geweld van het Birmese leger.
Sai Myint Mon, wiens broer Sai Tint Cho ten tijde van zijn arrestatie als dorpsbeheerder diende in het dorp Kyaukme in het noorden van Shan, zit sinds zijn arrestatie op 26 april in een detentiecentrum. Hij wordt door de Tatmadaw beschuldigd van het innen van belastingen voor de RCSS.
Gearresteerd op grond van sectie 17 van de Unlawful Associations Act, een wet uit het koloniale tijdperk die autoriteiten toestaat om iedereen te arresteren die “lid is van een onwettige vereniging, of deelneemt aan vergaderingen van een dergelijke vereniging, of bijdraagt of ontvangt of vraagt om een bijdrage voor het doel van een dergelijke vereniging of op welke manier dan ook de activiteiten van een dergelijke vereniging helpt,” ziet Sai Tint Cho een maximale gevangenisstraf van drie jaar tegemoet.
“Mijn broer deed wat hij moest doen, zo is het leven in dit gebied,” vertelt Sai Myint Mon. “Als je nee zegt, word je gedood.”
Sai Myint Mon toont een foto van zijn broer Sai Tint Cho, die wordt beschuldigd onder 17(1). Sai Tint Cho was een dorpsadministrateur in Nam Nu in Kyaut May, Shan staat, die door de Tatmadaw wordt beschuldigd van het innen van belasting voor EAO’s. Hij zit momenteel in de gevangenis. (China-Burma snelweg, tussen Hsipaw en Lashio, noord Shan staat, 20 juni 2019)
Er zijn andere wetten die opzettelijk in de boeken zijn bewaard en worden gebruikt tegen burgers in conflictgebieden, aldus Matthew Smith, een oprichter en directeur van mensenrechtenorganisatie Fortify Rights. En het pad naar gerechtigheid kan onbereikbaar zijn.
“De rechterlijke macht van Myanmar mist onafhankelijkheid, vooral in zaken waarbij het leger betrokken is,” zegt Smith. “Etnische burgers uit door conflict getroffen gebieden worden routinematig eerlijke processen ontzegd.”
Voor mensen die in deze gebieden wonen, kan externe hulp onbereikbaar zijn, omdat internationale hulp aan ontheemden in het hele land door het leger extreem beperkt wordt.
“Hulp bewapenen door het te blokkeren, het werk van humanitaire organisaties belemmeren, of anderszins de toegang tot burgers weigeren, is in strijd met de oorlogswetten en kan neerkomen op een oorlogsmisdaad,” zegt Smith. “Het resultaat is dat veel burgers onvoldoende voeding, gezondheidszorg, water en sanitaire voorzieningen, onderdak en andere basisbehoeften hebben.”
Ondertussen werken de gevolgen van oorlog nog jaren nadat het laatste schot is afgevuurd door.
In Panglong, dezelfde stad waar Aung San’s Panglong-overeenkomst 70 jaar geleden werd ondertekend, ligt Wee La Tat in zijn bed, het venster naast hem bedekt met plastic om het verbrijzelde glas te verbergen dat is gebroken door artilleriebeschietingen. Af en toe wrijft hij over zijn dij, die abrupt eindigt boven waar zijn knie zou moeten zitten. Het resultaat van een landmijn in 2016.
Hij verloor het grootste deel van zijn gehoor en zicht, evenals zijn linkerbeen en gebruik van zijn rechterbeen, in de ontploffing. Sindsdien spreekt Shwe Myat, die al meer dan 30 jaar zijn echtgenote is, voor hem wanneer er gezelschap is.
“Er werd hevig gevochten tussen de Tatmadaw en TNLA, dus een paar dagen nadat het gevecht was gestopt, ging hij kijken of de nieuwe hut die hij op [ons] rijstveld had gebouwd het gevecht had overleefd,” zegt ze. “Toen stapte hij op de mijn. De mensen die hem vonden zeiden toen ze hem zagen dat er geen been bot over was, alleen huidflappen.”
Landmijnslachtoffer Wee La Tat (in bed) en zijn vrouw, Shwe Myat (op de vloer), zitten in hun huis in Panglong Town, Panglong. Wee La Tat stapte op een landmijn toen hij zijn gewassen wou inspecteren na gevechten in de regio. Hij verloor een been en zijn gehoor in de explosie. (Panglong, 19 juni 2019)
Een ander ding dat Wee La Tat verloor, zegt zijn vrouw, was zijn wil om te leven.
“Hij is als een dode man geworden,” verklaart Shwe Myat. “Als hij zich uitspreekt, wil hij alleen maar praten over hoe hij wil sterven. Hij wil dit leven niet meer lijden.”
Shwe Myat zegt dat er meer stabiliteit in het gebied is gekomen sinds de komst van de Tatmadaw, twee maanden geleden.
“Het is goed om de Birmese soldaten hier te hebben,” zegt ze. “Zonder hen vechten de rivalen zo hard om ons heen.”
Maar niet iedereen ziet het zo.
Minder dan een uur rijden ten oosten van Kutkai, een handelsstad aan de China-Birma snelweg, zitten ongeveer 200 vluchtelingen in het kerkcomplex van Kachin aan het einde van een onverharde weg. Kinderen spelen in het nabijgelegen veld, terwijl vrouwen dekens te drogen hangen.
Ja Bu, een vrouw in de kerk, zegt dat zij en andere dorpelingen vluchtten toen ze geweervuur hoorden tussen de Kachin Independence Army en Tatmadaw-troepen.
“Omdat we de laatste keer dat er rond het dorp gevochten werd slechte ervaringen hadden, waren we dit keer proactiever over vluchten,” zegt ze, verwijzend naar de eerdere gevechten tussen groepen in de regio in de afgelopen acht maanden. “We zijn eerder ontheemd geweest en nu zijn we weer ontheemd.”
Recent ontheemde IDP’s zitten in de binnenplaats buiten een Kachin kerk, 40 minuten rijden ten oosten van Kutkai, Shan staat. De IDP’s arriveerden een week eerder toen gevechten tussen de TNLA en Tatmadaw uitbraken rond hun dorp in Mo Hann. De IDP’s zeiden dat de TNLA de afgelopen acht maanden in hun dorp aanwezig was. (Kutkai, 22 juni 2019)
De situatie in het noorden van Shan is niet uniek.
In het afgelopen jaar is er escaleerden gevechten in Myanmar, waarbij de onafhankelijke internationale onderzoeksmissie naar Myanmar van de Verenigde Naties “consistente patronen van ernstige mensenrechtenschendingen en schendingen” door de Tatmadaw in de Shan, Kachin en Rakhine staten constateerde.
De internationaal meest erkende escalatie van conflicten was de Rohingya-crisis, waarbij meer dan 750.000 Rohingya-moslims naar buurland Bangladesh vluchtten tijdens ‘ontruimingsoperaties’ door Birmese militairen nadat leden van het Arakan Salvation Rohingya Army meer dan 30 politie-buitenposten in Rakhine aanvielen in augustus 2017, waarbij 12 leden van veiligheidstroepen werden gedood.
Mensenrechtengroepen schatten dat alleen al in de eerste maand van geweld ten minste 6.700 Rohingya, waaronder ten minste 730 kinderen jonger dan vijf jaar, zijn gedood. In maart 2018 zei de Speciale Rapporteur over Myanmar van de Verenigde Naties, Yanghee Lee, dat de misdaden begaan door de Birmese militaire “kenmerken van genocide” hadden en mensenrechtenorganisaties schatten dat op dit moment nog 500.000 Rohingya in Myanmar in kampen of kampachtige omstandigheden met beperkte toegang tot voedsel, onderwijs of gezondheidszorg wonen.
Ondertussen heeft de regering van Myanmar geweigerd verantwoordelijkheid voor de aanslagen te nemen en een verklaring uitgegeven waarin zij de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof, waarin wordt gezegd dat het orgaan bevoegdheid heeft over de vermeende deportaties van Rohingya-moslims naar Bangladesh als een mogelijke misdaad tegen de mensheid, “resoluut” verwerpt.
Terug in het IDP-kamp van de Lisu Church in Namtu, wordt La See gevraagd of hij denkt dat er vrede zal zijn in zijn leven. Zijn antwoord is simpel: “Als je me vraagt naar de toekomst en wat er zal gebeuren, heb ik geen idee.”
—
Article and photography by Victoria Milko.
Editing by Mike Tatarski and Anrike Visser.
Illustrations by Imad Gebrayel.
Global Ground is investigative, independent journalism. We’re ad-free and don’t sell your personal data, so we mainly depend on donations to survive.
If you like our stories or think press freedom is important, please donate. Press freedom in Asia is under threat, so any support is appreciated.
Thanks in advance,
The Global Ground Team
You must be logged in to post a comment.