20 min read

China’s Biologische Noodzaak

Het meest bevolkte land op aarde probeert het vertrouwen van de consument in landbouwproducten te herstellen na een problematisch verleden.

5 March 2019

Cantonese   Spanish   French   German   English

Listen to this story instead (English).

Op weg naar hun boerderij in de noordelijke Guanddong Provincie passeren Raymond en Becky Kwong, in het Kantonees Kwong Sang en Wah Tsai genaamd, verlaten huizen in overwoekerde velden. Een teken van de grootschalige migratie op het Chinese platteland als boeren fabrieksmedewerkers worden die stedelijke ondernemers grootbrengen.

Terwijl de dichtstbijzijnde kleine stad, Jintanzhen, in de verte verdwijnt worden de straten smaller. Vrouwen in strooien hoeden lopen langs de weg, ze dragen sikkels en bundels rijst. Uiteindelijk begint de weg door de bergen te draaien, langs een kunstmatig meer en fruitgaarden van mandarijnen die net op tijd rijp worden voor het Chinese Nieuwjaar.

Aan het einde van de weg van de Kwongs spelen kleine kinderen met rivieralen, ze proberen de natte, glibberige lichamen van de vissen met hun blote handen vast te grijpen. “Die hebben we gebouwd tijdens de overgangsfase”, zegt Mr. Kwong terwijl hij naar zijn kunstmestfabriek wijst.

Raymond en Becky Kwong, in het Kantonees Kwong Sang en Wah Tsai genaamd, op hun boerderij in Qingyuan, China. De Kwongs besteedden twee jaar met het bezoeken van grond in het vasteland van China en Hong Kong op zoek naar een goed stuk land dat onvervuild was en ver van de industrie verwijderd. (Qingyuan, China, 5 februari 2018)

Velden met uien, knoflook en groen bloeien op Raymond en Becky Kwongs boerderij op het platteland van Qingyuan, een bergachtige subtropische regio ten oosten van China’s meest bevolkte stad Guangzhou. (Qingyuan, China, 5 februari 2018)

Een boer verzamelt sla bij Magic Seasons Organics in Chingyuan, zuid China. Na de oogst brengen de Kwongs een keus aan bladgroen naar een restaurant op weg terug naar Qingyuan stad waar ze hun eigen groente gebruiken tijdens een hotpot lunch. (Qingyuan, China, 5 februari 2018)

China vereist een rustperiode van drie jaar voordat een biologische certificaat wordt afgegeven, om zeker te zijn dat het land onbesmet is met zware metalen en andere elementen die na verloop van tijd verdwijnen of onder het bodemoppervlak zinken.

In een onderzoek uit 2014 vonden het Ministerie van Milieubescherming en het Ministerie van Landbronnen dat bijna 20 procent van China’s landbouwgrond vervuild was. Bodemproeven over het hele land testten positief voor gifstoffen zoals cadmium, nikkel en arsenicum – waarschijnlijk als gevolg van decennia van ongereguleerde industrialisering en chemische landbouwpraktijken die de Chinese overheid nu probeert in te perken.

Voor een natie met meer dan een biljoen monden, is voedselzekerheid lang een grotere prioriteit geweest dan milieubescherming. China’s geschiedenis van hongersnoden als gevolg van communistische landbouwpraktijken leidde tot overheidsinitiatieven die de groei van rijst en graan garandeerden. De langdurige gevolgen voor het milieu van de gebruikte methoden om de productie te vergroten werden niet in acht genomen.

Aan het einde van de twintigste eeuw was de druk om meer – en sneller – te produceren zo groot dat het leidde tot grootschalig overmatig gebruik van chemische kunstmest. Volgens data verzameld door De Wereldbank in 2016, gebruikten Chinese boeren meer dan drie keer het internationale gemiddelde aan chemische kunstmest. Datzelfde jaar introduceerde het Ministerie van Landbouw een plan om de inzet van chemische kunstmest te beperken en een stagnatie in gebruik te garanderen voor 2020. Een plan dat waarschijnlijk zal slagen – de groei is sindsdien jaarlijks onder 1% gebleven.

Kanker is de meest voorkomende doodsoorzaak hier en de beweging om biologisch voedsel te telen wordt voornamelijk gemotiveerd door angst over persoonlijke gezondheid, niet het milieu. Desondanks blijft de consumptie van biologisch voedsel zeer laag, net boven 1% van al het voedsel, volgens het Onderzoeksbureau voor Biologische Landbouw. Chemische pesticiden staan erom bekend dat ze serieuze, en zelfs dodelijke, effecten hebben op de menselijke gezondheid. De Verenigde Naties schat dat rond de 200.000 mensen ieder jaar overlijden aan pesticide vergiftiging, voornamelijk boeren en families die in de buurt van boerderijen wonen die pesticiden gebruiken. Chronische blootstelling aan het gif is gelinkt aan kanker, hormoonproblemen, geboorteafwijkingen, onvruchtbaarheid, neurologische problemen en zowel de ziekte van Alzheimer als Parkinson.

Het wetenschappelijk bewijzen van de langdurige voordelen van biologisch eten in plaats van conventionele producten is echter lastig, omdat het meestal waarnemingsonderzoeken zijn in plaats van willekeurig gecontroleerde toetsing die de standaard is voor wetenschappelijk onderzoek.

Ondanks de afmetingen van China heeft het land minder bruikbare landbouwgrond en schoon water dan nodig is om de grootste bevolking ter wereld te ondersteunen. Veel van het beschikbare land in de noordelijke en oostelijk regio’s zijn woestijn en daarom vrijwel onbruikbaar als landbouwgrond. Daarnaast is 11% van China’s 1.4 miljoen km2 aan bruikbare grond opzijgezet voor hoognodig herstel na overmatig gebruik en vervuiling.

Landbouw heeft een grote impact gehad op China’s relatief lage hoeveelheid zoet water. Met 2100 m3 per hoofd van de bevolking is de watervoorziening 28% van het wereldwijde gemiddelde en een rapport uit 2010 van Civic Exchange vond dat 70% van de rivieren en meren in China significant vervuild waren. Het rapport vond ook dat 50% van de steden vervuild grondwater hadden, voornamelijk door onverantwoordelijke landbouw en industriële praktijken. Recentelijk rapporteerde de overheid met gegevens van 2301 ondergrondse waterbronnen, dat 80% van het onderzochte water niet geschikt was om te drinken.

De Kwong boerderij ligt in een vallei omringt door bergen die vers water naar hun irrigatiesysteem leiden. Na twee jaar zoeken naar vruchtbare grond in het vasteland van China en Hong Kong, waar ze begonnen als boeren in de jaren 90, tekenden de Kwongs hier in Qingyuan een lease van 30 jaar.

De Qingyuan regio, in het zuiden van China bekend om zijn Qingyuan gai, of ‘natuurlijke kippen’, ligt ongeveer 270 km van Hong Kong en 80 km van Guangzhou, China’s dichtstbevolkte stedelijke gebied. De overheid heeft het gebied waar de Kwongs boerderij ligt als behoudsgrond behandeld, waardoor het onbesmet is gebleven door de snelle industrialisering en schadelijke landbouwpraktijken.

Raymond en Becky verbouwen deze grond nu al tien jaar. Ze hebben talloze plagen, onkruid en virussen bevochten, maar hun grootste obstakel is het stigma van mogelijke consumenten tegen alles dat is ‘gemaakt in China’ – zeker wanneer het op voedsel aankomt.

Met Shanghai en Beijing, waar biologisch voedsel populairder is, op meer dan 1500 km afstand en zonder goede afzetmarkt voor biologische producten in Guangzhou en Shenzhen, is Hong Kong de dichtstbijzijnde hotspot voor biologische consumenten. De Kwongs verkopen hun groente voornamelijk online aan huishoudens in Hong Kong en een handvol restaurants en winkels die hun producten vertrouwen.

Hong Kong voedselschrijver en activist voor biologisch en lokaal voedsel Janice Leung Hayes, zegt dat de grootste kans van slagen voor boeren om het bestaande wantrouwen te verlichten, is via “transparante toeleveringsketens, waar mensen precies kunnen zien hoe de producten bij ze zijn gekomen en waar ze vandaan kwamen, hoe het geproduceerd is enzovoort.”

“We proberen mensen hierheen te brengen wanneer we kunnen,” zegt Becky. Niet veel mensen van de autonome regio komen daadwerkelijk vanwege de rit van drie uur en de grensovergang, maar Becky zegt dat het aanbieden om langs te komen alleen al helpt om vertrouwen op te bouwen. “Wanneer we mensen uitnodigen om de boerderij te bezichtigen snappen ze dat we niets te verbergen hebben,” legt ze uit. “We willen ons proces delen”.

Een boer uit een nabijgelegen dorp oogst sla op een koude winterdag bij Magic Seasons Organics in Qingyuan, China. Het verse groen wordt schoongemaakt, minimaal verpakt en op een gekoelde truck geladen die het 200 km naar Hong Kong brengt waar de consumenten bereid zijn hogere prijzen te betalen voor kwalitatief biologisch eten dan in Guangzhou of Shenzhen. (Qingyuan, China, 5 februari 2018)

Een kas vol pak choy die klaar staat om geoogst te worden bij Magic Seasons Organics in Chingyuan, China. Het bladgroen, een hoofdvoedsel in de Kantonese keuken, wordt vaak geserveerd met knoflook naast geroosterd vlees en in veel soepen en noodle gerechten. (Qingyuan, China, 5 februari 2018)

Bieten en daikon drogen voor ze verpakt worden bij Magic Seasons Organics. De Kwongs proberen wat groente te verbouwen die meer geschikt zijn voor de westerse smaak, hoewel Chinese groentes minder aandacht nodig hebben en van nature bestand zijn tegen lokale plagen. (Qingyuan, China, 5 februari 2018)

Met meer dan 1500 wolkenkrabbers (gebouwen hoger dan 100 meter), de meeste in de wereld, en meer dan 9000 flatgebouwen is Hong Kong voornamelijk ontworpen om de natuur buiten te houden: beton bedekt bergwanden en honderdduizenden kantoren en appartementen hebben het hele jaar door airconditioning om het subtropische klimaat van de stad te neutraliseren. De vervuilde lucht hangt vaak zwaar over de eens geurige Victoria Harbour. Hong Kong is voor 90% van de voedselvoorziening afhankelijk van het vasteland van China, maar voor wie zich de luxe van geven om voedselkwaliteit kan permitteren is er wantrouwen jegens deze geïmporteerde producten.

Ondanks deze lokale tekortkomingen in vertrouwen, is China de op drie na grootste wereldwijde exporteur van biologische producten volgens Biofach, ’s werelds grootste biologische markt. De Verenigde Staten, Duitsland, Nederland en Canada zijn de primaire afnemers. Opkomende economieën zoals China en India zijn grote exporteurs van biologische producten, maar consumeren zelf relatief weinig van deze producten, volgens de Organic and Fair Trade Competence Center.

Is Grootschalige Biologische Landbouw Haalbaar voor China?

Biologische landbouw levert normaal gesproken 10-20% minder op dan conventionele landbouw. Maar, onderzoek laat zien dat dit voornamelijk komt door een gebrek aan toepassing van onderzoek en technologie. Hoewel het meer ruimte kost, biedt biologische landbouw een deel van de oplossing tegen de langdurige gevolgen van de vervuiling en afbraak van landbouwgrond, welke misschien grotere problemen zijn in het huidige China dan voedselzekerheid.

Door het schadelijke landbouwverleden van het land, is een meer holistische aanpak van landbouw niet alleen te adviseren, maar noodzakelijk. Nu het door de grootste populatiegroei heen is, is China een waarschuwing voor de ontwikkelende wereld waar gebrek aan regulering en klimaatverandering een groeiende dreiging is voor het bruikbare land.

China’s verstand van de wereldwijde vraag naar biologisch eten gaat vooraf aan een nationaal begrip voor het concept zelf, maar dat betekent niet dat er snel iets gaat veranderen.

Biologische boerenmarkten bestaan al decennia in grote internationale steden zoals Hong Kong, Beijing en Shanghai en hebben een gevestigde klantenkring. Tianle Chang, die de Beijing Farmers’ Market runt, zegt dat ongeveer 5000 mensen wekelijks biologische producten op de markt kopen. Voor veel van de boeren die aan de markt leveren komt het grootste deel van hun handel, soms wel 90 procent, van thuisbestellingen die betaald en besteld worden via WeChat, China’s meest gebruikte smartphone app met meer dan een biljoen maandelijkse gebruikers.

Deze klantenkring rijkt niet tot aan Hong Kong, waar mensen liever biologische producten van lokale boeren of uit landen als Japan kopen, die worden gezien als hogere kwaliteit dan het vasteland van China.

“Mensen hebben meer vertrouwen in biologische producten uit Hong Kong en dat komt grotendeels door de kleine afstand tot de boerderijen en marketing,” zegt Sonalie Figueiras, oprichter van de populaire Hong Kong gezondheid en duurzaamheid website Green Queen. “Biologische producten uit China worden niet vertrouwd – er is de perceptie dat biologische labels nep zijn en de producten besmet.”

Het wantrouwen jegens Chinese producten is gegrond. In 2016 werd 2500 kg aan besmet varkensvlees uit de Jiangxi Provincie teruggeroepen uit Hong Kong. In 2012 werden “eieren” gemaakt van synthetisch materiaal zoals paraffine en resin ontdekt en in 2008 was er het dodelijke met melanine besmette babyvoeding schandaal.

Deze schandalen hebben geleid tot strengere voedselveiligheid en eisen voor biologische certificering in China. Zoals Mr. Kwong toegeeft, is er nog steeds een corruptieprobleem met de certificaten, maar de markt gaat de goede kant op.

In een rapport uit 2013 van de Europe China Research and Advice Network (ECRAN) vonden onderzoekers dat de standaard van accreditatie en certificatie in de EU en China op veel vlakken vergelijkbaar waren. De auteur van het rapport concludeert dat China’s nieuwe standaard voor de biologische certificatie, geïmplementeerd in 2012, “een van de strengste ter wereld is voor biologische landbouw”.

Als een voorbeeld van deze strenge regels zegt Mr. Kwong dat een bezinksel tot 0.01 delen per miljoen van petroleum gebaseerde chemicaliën op een biologische tomaat, een boerderij zijn certificaat kost – als het daar al bij blijft. Aan de andere hand legt hij uit dat de dreiging van de vergaande consequenties zoals hoge boetes en gevangenisstraf sommige boeren ervan weerhouden om biologische landbouw te proberen.

Strafrechtelijke processen verminderen echter niet het smet van gevaarlijke chemicaliën en eerdere fouten rond het concept van Chinese biologische producten. Boer Ray Kwok van de Evergreens Republic boerderij in Hong Kong zegt dat hij meerdere aanvragen heeft gekregen om over de grens te leveren.

“Mensen in China hebben gebeld om te zeggen dat hun dokter ze aanraadde om groente van ons te kopen,” zegt Kwok. Hij en zijn partner kozen voor het Unites Stades Department of Agricultre (USDA) certificaat omdat “mensen het lijken te vertrouwen”.

Noch de Kwongs in Qingyuan, noch Tianle Chang in Beijing zijn hoopvol dat verhoogde regulering zal helpen om het vertrouwen in Chinese biologische producten te verhogen. Beide zeggen dat persoonlijke ervaringen zoals het proeven van producten in lokale duurzame restaurants en interactie met boeren op markten hiervoor noodzakelijk is.

“Dit is hoe we het vertrouwen opbouwen,” zegt Chang. “Klanten kunnen hun boer de hand schudden en in de ogen kijken. Ze kunnen vragen stellen over hun proces en het proberen te begrijpen. Dat betekent meer dan een certificaat in Beijing.”

Consulting bureau McKinsey and Co. schat dat 75 procent van China’s consumenten in steden in 2022 middenklasse zal zijn, ongeveer 550 miljoen mensen. Met deze toename in de levensstandaard neemt ook de aandacht voor gezondheidsproblemen toe en daarmee de vraag naar biologische producten. Als deze vraag toeneemt buiten de internationale centra zoals Beijing en Shanghai, moet er een schaalbare oplossing komen voor het wantrouwen jegens eigen biologische producten om te kunnen concurreren met vertrouwde producenten uit Europa en Australië, zegt gedragswetenschapper Thomas Talhelm.

Talhelm, die onderzoek deed naar gedragsverschillen tussen graan- en rijstboeren in China, is het eens met Lueng Hayes, de voedselactivist, dat transparantie de grootste factor zal zijn in het herstellen van het vertrouwen tussen producenten en consumenten van biologische producten in China buiten het hyper-lokale niveau.

Hoewel Talhelm toegeeft dat “vertrouwen over het algemeen laag is in China,” zegt hij dat systemen die het vertrouwen van consumenten nodig hebben en gedigitaliseerd kunnen worden goed werken in China. Een goed voorbeeld zijn de QR-code en zeventiencijferige barcode die op ieder biologisch product in Chinese supermarkten zitten. Zij geven consumenten toegang tot de oorsprong van hun producten met informatie van de geschatte opbrengstquota tot uiteindelijke verkoop.

In steden zoals Hong Kong en Beijing inspireren lokale en expat chefs, die liever verse, kwalitatieve ingrediënten gebruiken, hun klanten om stil te staan bij hun inflexibele, negatieve blik op voedsel van het vasteland.

Max Levy is een Amerikaanse kok die ongebruikelijk goed bekend is met de biologische producten in China. Naast zijn vier restaurants in Beijing is hij ook mede-eigenaar van biologische varkens- en groenteboerderijen buiten de stad. Toen Levy zijn nieuwste restaurant, Okra, opende in Hong Kong kregen de kwalitatieve Chinese producten die hij serveert vooral negatieve reacties van klanten.

“We serveren een Frans merk kaviaar dat heel populair is bij Michelin chefs,” zegt Levy, “en wanneer ik het aan de mensen hier serveer en zeg, “Dit is een hyper-kaviaar uit Sichuan en iedereen – iedereen – zegt ‘Wat! Is het veilig?’ dan laat ik ze het Franse label zien en leg ik uit dat er geen steur is in Frankrijk; het wordt er alleen gerijpt. Deze bedrijven halen hun eieren al dertig jaar uit China – het is alleen niet bekend. En dan zeggen ze, alsof ze heel verrast zijn, ‘Oh, het smaakt zo lekker’.”

Terwijl iets meer dan 1% van het gegeten voedsel in China biologisch is, wordt nog minder landbouwgrond voor de verbouwing ervan gebruikt – slechts 0,59%. USDA-econoom en Chinese landbouwexpert Fred Gale voorspelt dat dit percentage niet snel boven de 1-2 procent zal groeien.

Gale zegt dat de kosten van het implementeren van de overheidseisen om alle boeren biologisch te maken “heel hoog” zou zijn in een land als China, waar het merendeel van de boeren veelvuldig gebruik maakt van chemicaliën.

China zal waarschijnlijk niet snel deel uitmaken van landen als Oostenrijk en Zweden, waar meer dan 15 procent van alle landbouw biologisch is, maar er zijn aanwijzingen van een algemene toenemende bewustwording van landbouwverantwoordelijkheid. Gale zegt dat de Chinese overheid op de hoogte is van de tekorten aan natuurlijke bronnen en duurzaamheidsregels en de voedselinvoer opvoeren als manieren om duurzamer te worden.

“In het verleden draaide het voedselzekerheidsbeleid om het maximaliseren van de productie en nu hebben ze een genuanceerder beleid,” legt hij uit. “Ze willen de mensen een hogere levensstandaard geven en meer keuzes met betrekking tot voedsel en tegelijkertijd duurzamere criteria handhaven.”

Het importeren van meer voedsel, biologisch of niet, kan werken vanuit het oogpunt van voedsel- en hulpbronnenzekerheid, maar deze stap laat boeren als de Kwongs buiten beeld. Net als de boeren van Chang in Beijing, zullen ze nog steeds sterk afhankelijk zijn van het persoonlijke contact met klanten, en van chefs zoals Levy die Chinees geteelde biologische producten durven te gebruiken.

Voorlopig is biologisch eten een zeer individualistische keuze vanwege persoonlijke gezondheid in een deel van de wereld met gevaarlijke vervuilingsproblemen, van de grond tot de rivieren en de lucht. Maar onderzoekers zoals Gale en boeren als de Kwongs denken niet dat het zo zal blijven en dat mensen, weliswaar op bescheiden schaal, beginnen te praten over het milieu.

“Als je je om de aarde gaat bekommeren,” zegt meneer Kwong, “wil je geen groenten uit Australië en de VS eten; je wilt iets uit je achtertuin, of van boeren zoals wij.”

Article and pictures by Viola Gaskell.
Editing by Mike Tatarski.
Illustration and infographic by Imad Gebrayel.
Audio story by Mukundwa Katuliiba.

Taking you where others don't
Ready to make sense of foreign news?

By subscribing you agree that your information will be transferred to MailChimp for processing in accordance with their Privacy Policy (https://mailchimp.com/legal/privacy/) and Terms (https://mailchimp.com/legal/terms/).