Burmese English Spanish French German Dutch
Listen to this story (English).
In de middag van 12 mei 2018 vulde de politie de straten van het centrum van Yangon, waarbij ze demonstranten met wapenstokken sloegen en mensen naar politiewagens sleepten. Zelfs terwijl ze werden weggesleept – soms aan de keel – bleven de demonstranten schreeuwen: “We willen vrede!”.
Protestors at the anti-war protest in Tamwe, Yangon, Myanmar. (Yangon, 12 May 2018)
Police at the anti-war protest in Tamwe, Yangon, Myanmar. (Yangon, 12 May 2018)
De demonstratie, die duizenden aanwezigen had, weerspiegelde vele anderen in Myanmar die maand. Mensen gingen de straat op om toenemende frustratie te uiten over mensenrechtenschendingen in etnische staten die zich zijn verankerd in de decennialange burgeroorlog van het land.
“Wat wij [jeugdgroepen] ons realiseerden, was dat de overheid niet doet wat ze zeiden dat ze zouden doen. Het lijkt erop dat ze gewoon een show opvoeren,” zegt Thinzar Shunlei Yi, jeugdactivist en demonstrant op 12 mei, over de campagnebeloften van de regering om vrede en gelijkheid te brengen voor alle inwoners van Myanmar. “Dus besloten we dat we dingen alleen moesten doen en onze boodschap van vrede zelf aan de mensen moesten brengen.”
Drie jaar nadat de National League for Democracy (NLD) van Aung San Suu Kyi de macht had overgenomen, zeggen experts dat het vredesproces van Myanmar stoom verliest.
Bij hun aantreden in maart 2016 kondigde de NLD een plan aan om twee keer per jaar vredesbesprekingen te houden, de “21st Century Panglong Union Peace Conferences”, met verwijzing naar de oorspronkelijke Panglong-conferentie in 1947.
Maar vanaf het begin van de eerste conferentie, in augustus 2016, waren er problemen. Gewapende organisaties zoals het Ta’ang National Liberation Army en het Arakan Army waren niet uitgenodigd om deel te nemen, en terwijl de conferentie werd gehouden ging de gevechten door in de staten Kachin en Shan.
Na verschillende keren uitstel vonden de tweede en derde conferenties plaats, die elk minder vooruitgang boekten dan de vorige. Tijdens de derde conferentie trokken gewapende groepen zoals de Karen National Union en de Restauratieraad van de staat Shan zich terug, onder verwijzing naar het feit dat eerder gemaakte afspraken niet op zinvolle wijze werden uitgevoerd.
“Het is verbazingwekkend om te zien hoe de hoop van de ondertekening van de nationale wapenstilstandsovereenkomst van oktober 2015 vervolgens steeds weer heeft geleid tot nieuwe dieptepunten toen het leger de uitvoering van de overeenkomst verhinderde,” zegt onafhankelijk juridisch adviseur Jason Gelbort. “En dat maakt het erg onaantrekkelijk voor andere groepen om ook deel te nemen aan het NCA-proces, vooral omdat er voortdurende Tatmadaw-offensieven plaatsvinden en misbruik tegen burgers aanhoudt.”
Een van de belangrijkste oorzaken van het probleem, zegt Gelbort, is dat de gewenste resultaten van de militaire en etnische organisaties totaal verschillend zijn, wat leidt tot een patstelling in het onderhandelingsproces.
“Etnische gewapende organisaties, etnische gemeenschappen en maatschappelijke organisaties willen de structuur van de staat transformeren en accepteren de legitimiteit van de grondwet van 2008 niet,” zegt hij. “Ze willen onderhandelen over hoe de unie er in de toekomst uit zal zien; hoe macht wordt verdeeld en rechten worden beschermd.”
Ondertussen verlangt het leger in de ogen van diegenen die direct betrokken zijn bij het vredesonderhandelingsproces het tegenovergestelde.
“[Opperbevelhebber] Min Aung Hlaing wil slechts één leger in het land, hij wil ons ontwapenen. We zijn het erover eens dat één leger politieke problemen zou oplossen, maar het probleem met de overgave van wapens is het recht van opvolging,” zei Sao Hso Ten, de beschermheer van de Shan State Progress Party/Shan State Army. “[Hij] zei dat we ons nooit mogen afscheiden, maar het recht om zich af te scheiden is ons geboorterecht.”
Het recht om af te scheiden dat Sao Hso Ten vermeldt, gaat terug naar de oorspronkelijke Panglong-overeenkomst die in 1947 tussen Aung San en etnische leiders werd ondertekend, waardoor etnische groepen meer autonomie zouden hebben gekregen van de regering op het niveau van de Unie. Maar met de moord op Aung San en de uiteindelijke militaire junta-overname is de overeenkomst nooit nagekomen.
Echter, om de grondwet van Myanmar te wijzigen, moet meer dan 75% van de 440 parlementariërs voor een amendement stemmen. Dit is bijna onmogelijk, omdat de huidige grondwet het leger automatisch 100 zetels, of 25% van de parlementaire zetels, toekent op grond van het beruchte artikel 436.
“Min Aung Hlaing zei dat het tijd is om de gewapende strijd te stoppen, onze gewapende groepering af te schaffen en lid te worden van het parlement, maar Aung San Suu Kyi kan Artikel 436 niet verslaan, dus hoe kunnen de dingen veranderen?” vraagt Sao Hso Ten. “Dus we zijn erachter gekomen dat als we geen wapens opnemen, we niet kunnen worden bevrijd.”
A Kaung Kha militia member stands in front of the town’s manau, colourful structures that signal a traditional gathering place. The village-a 40-minute drive from Kutkai-is completely controlled by the militia. (Kutkai, 22 June 2019)
Major General, Zawn Lum, of the Kaung Kha militia, sits in an office in their headquarters outside Kutkai, Shan State. (Kutkai, 22 June 2019)
A guardsman stands at the entrance of the Kaung Kha militia village and headquarters. (Kutkai, 22 June 2019)
Vertegenwoordigers van internationale organisaties delen dit sentiment.
“De Tatmadaw is de grootste belemmering voor de ontwikkeling van Myanmar als een moderne democratische natie,” zegt Marzuki Darusman, voorzitter van de onafhankelijke internationale onderzoeksmissie in Myanmar van de Verenigde Naties, in een persbericht van de OHCHR. “De opperbevelhebber van de Tatmadaw, Min Aung Hlaing, en al het huidige leiderschap moet worden vervangen, en een volledige herstructurering moet worden doorgevoerd om de Tatmadaw onder volledige civiele controle te plaatsen. De democratische overgang van Myanmar hangt ervan af.”
In december 2018 kondigde de Tatmadaw een wapenstilstand aan in vijf regionale commando’s in een poging de vredesbesprekingen te reanimeren, die werd geprezen door de lokale en internationale gemeenschap.
Maar het staakt-het-vuren breidde zich officieel niet uit naar de staat Rakhine, waar de gevechten tussen de Tatmadaw en het Arakese leger sinds het begin van het jaar zijn toegenomen en tienduizenden burgers hebben verdreven. Elders hebben schermutselingen tussen de Tatmadaw en andere gewapende groepen tijdens het staakt-het-vuren dorpelingen in de staten Shan en Kachin ontheemd.
In de nasleep van de trage vooruitgang op regeringsniveau van de Unie zijn etnische basisorganisaties samengekomen om voor hun gemeenschappen te pleiten, hulp te bieden, documentatie over mensenrechtenschendingen op te stellen en jongeren voor te lichten over leiderschap en democratie.
“Als we onze mensen niet helpen, wie dan wel?” vraagt Lway Poe Kamaekhour zich af, een leider van de Ta’ang Women’s Association, die hulp biedt aan door oorlog verscheurde etnische gemeenschappen in Ta’ang in de noordelijke staat Shan en regelmatig een beroep doet op de Tatmadaw voor vrede in hun regio.
Zoals te zien is bij de protesten die het afgelopen jaar in Myanmar hebben plaatsgevonden, wint de roep om vrede – of stappen in de richting van vrede, zoals de afschaffing van artikel 436 – aan kracht, vooral onder jongeren.
“Het lijkt erop dat [de regering] vrede meet aan de hand van het aantal conferenties dat ze hebben, en dat is geen goede maatstaf,” zegt Thinzar Shunlei Yi. “Wij [jeugd] denken dat er een sterke basisconsensus en erkenning moet zijn voor wat de mensen willen, en op dit moment is er geen erkenning. Hoe kan vrede worden bereikt als we niet worden opgenomen in het vredesproces?”
Totdat er erkenning is van etnische- en jeugdstemmen in het hele land, zullen groepen zich blijven organiseren en belangenbehartiging in eigen handen nemen, zegt Thinzar Shunlei Yi.
“We zullen ervoor zorgen dat onze stemmen worden gehoord totdat er eindelijk vrede is.”
—
Article and photography by Victoria Milko.
Editing by Mike Tatarski and Anrike Visser.
Illustrations by Imad Gebrayel.
Global Ground is investigative, independent journalism. We’re ad-free and don’t sell your personal data, so we mainly depend on donations to survive.
If you like our stories or think press freedom is important, please donate. Press freedom in Asia is under threat, so any support is appreciated.
Thanks in advance,
The Global Ground Team
You must be logged in to post a comment.