Vechten Tegen een Gehoorzame Democratie

Thai Spanish French German Dutch English

Listen to this story instead (English).

Sinds de machtsovername in 2014 heeft de militaire junta van Thailand het politieke systeem herbouwd om afwijkende meningen te onderdrukken en het publiek onder controle te houden. Honderden mensen zijn beschuldigd, bedreigd en tot gevangenisstraf veroordeeld voor het uiten van hun mening. Hoe kunnen politici en hun aanhangers campagnevoeren in de aanloop naar de verkiezingen van 2019?

Chonticha Jangrew, het kind van een Thaise militaire familie, was een student aan de universiteit toen ze in 2014 de straat op ging om tegen het leger te protesteren, die toen der tijd de democratisch verkozen regering hadden afgezet. In het afgelopen decennium werden de straten van Bangkok overspoeld met demonstranten en politieke activisten, maar Chonticha [in Thailand worden mensen meestal bij hun voornaam aangesproken] en haar leeftijdsgenoten konden niet lang van hun demonstratierecht genieten, omdat het onder de nieuwe krijgswet verboden werd.

Chonticha werd in haar rebelse protest aangespoord door een gevoel dat er iets niet klopte aan de beslissing van het leger om de macht over te nemen – of zoals het officieel verwoord werd – de orde te herstellen ten tijde van demonstraties over een controversiële nieuwe asielwet. Opgevoed door strenge ouders in een militaire familie zegt ze precies te weten hoe regels en gehoorzaamheid de persoonlijke vrijheid beïnvloeden. “Dit is mijn land en ik zou het recht moeten hebben te beslissen wat ik wil [voor het land],” zei de nu 26-jarige tegen Global Ground.

Sinds de absolute monarchie in Thailand werd afgeschaft in 1932 heeft het land 12 succesvolle staatsgrepen meegemaakt. Zeven andere pogingen faalden.

“We dachten dat het kort zou zijn, dat ze niet zo lang zouden blijven, maar dat klopte niet”, zegt historicus Charnvit Kasetsiri. Toch hebben de Nationale Raad voor Vrede en Orde (NCPO), de officiële naam voor de militaire junta, en Generaal Prayuth Chan-o-cha, die in 2014 de staatsgreep uitvoerden nog steeds de macht. Hiermee zijn ze het op één na langst durende militaire regime in Thailand sinds 1932.

Charnvit vergelijkt Prayuth met veldmaarschalk Sarit Thanarat die de macht greep in 1957 en wiens regering bekend staat als de meest onderdrukkende in de geschiedenis van Thailand.

Onder de krijgswet riep het leger meer dan 100 prominente politieke activisten en mensen die verbonden waren aan de afgezette regering op voor ondervraging of “gedragscorrectie” waarvoor ze meerdere dagen geïsoleerd werden. Chonticha werd ook opgeroepen. Ze werd pas weer vrijgelaten uit het militaire kamp nadat ze een document had ondertekend waarin ze beloofde zich niet meer politiek in te zetten.

Ze had geen enkele intentie zich daaraan te houden. Maar, een overvloed van wetten, regels en reguleringen beperkt de vrijheid van de Thaise bevolking om te protesteren, bijeen te komen of zelfs maar kritisch te discussiëren over de regering. Dus activisten zoals Chonticha moeten creatief omgaan met de regels.

“We proberen te voorkomen dat we worden vervolgd, dus organiseren we symbolische activiteiten,” zegt Chonticha, die hielp de Democracy Restoration Group [Democratie Herstel Groep] op te richten. Drie jaar na de staatsgreep organiseerde de groep een verjaardagsfeest om te herdenken dat “omdat de dictatuur is geboren” de democratie verloren is gegaan.

Chonticha Jangrew, 26, houdt een toespraak tijdens een protest tegen het huidige regime bij het 14 oktober monument in Bangkok, Thailand op 27 december 2018.

Mensen lachen, kijken op hun telefoon en houden borden omhoog waarop de huidige generaal van het Thaise leger, Prayut Chan-o-chan, te zien is met een lange neus, tijdens een protest tegen het huidige regime bij het 14 oktober monument in Bangkok, Thailand op 27 december 2018.

Hun angst voor arrestatie en vervolging is begrijpelijk: afgelopen mei, toen de groep een mars organiseerde om op te roepen tot nieuwe verkiezingen werden 14 leden gearresteerd. Ook anderen zijn een doelwit geweest. In de eerste vier jaar van het militair bewind, zijn meer dan 876 personen opgeroepen voor een “gedragscorrectie”, en minstens 14 individuen zijn vervolgd omdat ze zichzelf niet hadden gemeld voor die correctie volgens Thaise Advocaten voor Mensenrechten (TLHR).

De junta is een “gestaag proces van militarisering van de overheid” begonnen waarin “burgers een militair doelwit zijn geworden”, omdat ze volgens de krijgswet in militaire rechtbanken kunnen worden berecht. Ondanks dat de krijgswet in 2015 is opgeheven nadat de reisadviezen van ambassades en restricties van enkele reisverzekeraars schadelijk waren voor de toeristenindustrie, werd het al snel vervangen door Order 3/2015, dat politieke activiteiten en politieke bijeenkomsten van meer dan 5 personen verbiedt.

Dit bevel kan door geen enkele entiteit worden aangevochten, omdat het volgens artikel 44 van de interim-grondwet is goedgekeurd onder de interim-grondwet die door het leger is aangenomen. Elke maatregel “ter wille van de hervormingen op welk gebied dan ook” wordt als constitutioneel en definitief beschouwd. Alle orders zijn definitief en volgens TLHR zijn tot nu toe ongeveer 400 mensen vervolgd voor politieke bijeenkomsten.

Nu de verkiezingen volgende de Constitutie moeten plaatsvinden voor 9 mei 2019, zijn de belangen nog groter en zij die zich verkiesbaar stellen worden geconfronteerd met een groot probleem: hoe kun je campagne voeren in een land waar basale democratische rechten – van vrijheid van meningsuiting tot het organiseren van politieke evenementen – worden beperkt door angst voor vervolging?

De wet die “één van de meest gebruikte instrumenten van [het leger] is om vrijheid van meningsuiting te beperken”, is volgens een rapport van TLHR de bestaande strafwet die iedere belediging, bedreiging of smaad tegen de Thaise koning, koningin, troonopvolger of regent strafbaar stelt met een maximale celstraf van 15 jaar. Deze overtredingen, die bekend staan als lese majeste, zijn al gebruikt tegen 162 individuen sinds het leger de macht greep, veelal voor het online delen van artikelen over de koning of memes over het koningshuis.

De computermisdaadwet is eveneens effectief. Aangenomen in 2007, maar aangepast door de junta in 2016 staat deze wet niet alleen de benadeelde partij maar ook de overheid toe om iedereen die informatie deelt wat “onjuist” of “verdraaid” is te vervolgen. De wet is tegen meerdere prominente figuren gebruikt, waaronder de leider van de nieuwe Future Forward-partij, Thanathorn Juangroongruangkit, die beschuldigd werd van het verdraaien van feiten en het schaden van de reputatie van de NCPO.

Historicus Charnvit Kasetsiri, de voormalig rector van de Thammasat Universiteit, is ook aangeklaagd onder de computermisdaadwet. Charnvit begon in de jaren ‘70 bij Thammasat, toen het instituut een symbool werd van verzet tegen de militaire regering in het land. Sindsdien is hij bezig met het ontcijferen van de voormalige en huidige politieke situatie in Thailand.

In de afgelopen paar jaar is hij ook een verwoed commentator geworden op Facebook over de Thaise politiek. Maar toen hij een opmerking plaatste over de handtas van Prayuths vrouw, werd hij direct aangeklaagd volgens the Times.

Hij legde een verklaring af en heeft sindsdien niet meer van de politie gehoord. “Hun tactiek is om mensen te laten zien dat als voormalig rector van de Thammasat Universiteit aangeklaagd kan worden – dat niemand wordt uitgezonderd,” zegt hij. Hoewel veel zich geïntimideerd voelen zegt Charnvit dat hij zich niet de mond laat snoeren. “Ze krijgen mij niet stil. Ik spreek al meer dan 50 jaar op deze manier,” zegt hij lachend.

Vrijheid van meningsuiting – vooral online – ligt onder vuur, zegt Yingcheep Atchanont, een Project Manager bij iLaw, een organisatie die wettelijke kwesties monitort, in een email aan Global Ground. “Zeventig tot tachtig procent van de [vrijheid van meningsuiting] rechtszaken gaan om online uitingen en veel van de aangeklaagde burgers worden in militaire rechtbanken terechtgesteld.”

Maar soms pakt de militaire strategie verkeerd uit. Toen het populaire rapnummer “Prathet ku mi”, dat kritiek uit op de regering van Prayuth, op YouTube werd geplaatst in oktober 2018 dreigde de politie actie te ondernemen tegen de rappers voor het onrust zaaien, wat het lied alleen nog maar populairder maakte.

“Het parlementsgebouw is de speelplaats van de soldaten. De wet wordt geschreven en uitgewist door de laarzen van het leger”, gaat één van de coupletten. Binnen een week werd het lied meer dan 17 miljoen keer bekeken. In plaats van de rappers aan te klagen, besloot het leger hun voorbeeld te volgen en maakten ze hun eigen rap waarin het beleid van de junta geprezen werd.

Het bouwen van een gehoorzame democratie

Sinds ze de macht grepen is het leger bezig geweest om Thailand om te vormen in een verwaterde democratie waarin het leger ook lang na de verkiezingen veel macht in handen heeft.

In april 2017 kreeg het land een nieuwe grondwet geschreven door het leger. Volgens de Internationale Federatie voor de Rechten van de Mens (FIDH) tasten de bepalingen ervan democratische beginselen aan, bijvoorbeeld door een overgangsperiode van vijf jaar in te stellen die begint nadat de nieuwe Nationale Vergadering volgend jaar wordt bijeengeroepen. Tijdens deze overgang zal de senaat, die indirect door de junta benoemd wordt, een belangrijke rol spelen bij het kiezen van de premier. Het is niet vereist dat de kandidaat voorgedragen door de senaat ook de volksstem wint, wat betekent dat Prayuth premier kan worden ongeacht het resultaat van de verkiezingen. “Je kunt de junta niet verslaan omdat de senaat hen zal steunen”, zegt Charnvit – waardoor het hele verkiezingsproces in twijfel wordt getrokken.

De grondwet, in hoofdstuk VII, voorziet ook in een nieuw stelsel van evenredige vertegenwoordiging dat het voor partijen moeilijker maakt een meerderheid van de zetels in het parlement te winnen. “Wanneer je over het Thaise kiesstelsel schrijft, weet je geeneens hoe je het systeem moet noemen, omdat het zo uniek is”, zegt Khemthong Tonsakulrungruang, een grondwettelijk jurist van de Universiteit van Bristol.

Bovendien heeft de junta een 20-jarig ontwikkelingsplan goedgekeurd dat het grootste deel van het economische en sociale beleid voor de komende twee decennia vastlegt en dat bindend is voor elke toekomstige regering. Niet-naleving door een regering kan leiden tot schorsing van openbare ambten in het algemeen of van een specifieke functie, het uit de partij gezet worden of een gevangenisstraf.

“De verkiezingen in Thailand zijn erg ongunstig voor de premier… Als je naar de regels kijkt, maken ze het leven van de volgende premier erg ellendig”, zegt Khemthong.

Tegen deze achtergrond aarzelde de Pheu Thai-partij, die voorheen in de regering zat, over de beste strategie bij de aankomende verkiezingen en overwoog in de oppositie te blijven. “De plicht van de partij is om te proberen een regering te vormen, maar in deze situatie, kun je niets doen als je in de regering zit,” zegt Chusak Sirinil, een juridisch adviseur van Pheu Thai. Uiteindelijk besloot de partij echter om de junta te bevechten, zegt Chusak tegen Global Ground.

Volgens Chusak is het doel van het leger om Pheu Thai te belemmeren bij de verkiezingen. “Hun doel is te voorkomen dat de Pheu Thai [de verkiezingen wint],” zegt de politicus, wijzend op het stemsysteem. Pheu Thai stelt nu een strategie op met proxy-partijen om te proberen zoveel mogelijk zetels te behouden.

“De essentie van deze verkiezing … gaat over hoe het systeem moet worden ontworpen of overwonnen”, zegt Khemthong. Momenteel is het onduidelijk of Pheu Thai in de nabije toekomst zal bestaan, omdat er een onderzoek is ingesteld naar de banden met oud-premier Thaksin. Volgens de Thaise wet kunnen partijen worden ontbonden als blijkt dat ze worden beïnvloed door niet-partijleden.

Pas onlangs, op 11 december 2018, hief de regering het verbod op politieke activiteiten op, maar niet voordat verschillende leden van Pheu Thai waren aangeklaagd, waaronder Chusak, die eerder dit jaar werd beschuldigd van het houden van een persconferentie.

Ondanks het huidige politieke klimaat hebben 96 politieke partijen (begin december 2018) zich geregistreerd om aan de verkiezingen mee te doen, aldus de verkiezingscommissie. Ongeveer een derde zijn nieuwe partijen uit de gelederen van activisten.

Rangsiman Rome, een bekende activist en rechtenstudent die gewend is geraakt aan detentie en rechtszittingen – in totaal lopen er acht zaken tegen hem – is toegetreden tot de Future Forward-partij. “Ik werd lid van de partij omdat ik dacht dat het een goed begin was om mensen te verenigen en de democratie terug te brengen naar Thailand”, zegt Rangsiman.

Maar met zijn lopende rechtszaken, wisselt hij het campagne voeren af met het verschijnen bij rechtszittingen. Elke paar weken moeten getuigen is vermoeiend, zegt Rangsiman, maar zijn grootste zorg is zijn politieke toekomst. Als hij schuldig wordt bevonden aan één van de aanklachten mag hij niet deelnemen aan de verkiezingen.

De belangrijkste horde tot nu toe is echter het permanente volgen door autoriteiten, die foto’s nemen en hem filmen wanneer hij potentiële partijleden ontmoet. “Hoe kunnen mensen geloven dat ze veilig zijn [nadat ze een politiek evenement bijwonen]?” zegt hij.

Nieuwe politieke organisaties worden ook bemoeilijkt door een aantal nieuwe eisen voor politieke partijen. “De nieuwe grondwet en wetgeving vereisen veel voorwaarden [die we moeten voldoen] om [onze aanvraag] in te dienen”, zegt Chumaporn Taengkliang, plaatsvervangend leider van de Commoner’s-partij, die in maart 2018 werd opgericht.

De wet vereist dat partijen minstens 1 miljoen Thaise baht (ongeveer US$ 30.000) als startkapitaal neerleggen waarvan elke oprichter minstens 1000 baht moet storten. Bovendien moet elke partij ten minste 5000 betalende leden hebben en binnen vier jaar nog eens 5000 leden extra hebben.

Ondanks alle beperkingen en de hoge tol die ze betalen, houden velen het gevecht gaande. Chonticha verhuist nu constant naar nieuwe plaatsen om te voorkomen dat ze door de politie gevolgd wordt. Ze heeft camera’s in het huis van haar ouders geïnstalleerd om te voorkomen dat de autoriteiten ze lastigvallen.

“Ik voel me niet meer veilig in Thailand, niet alleen door [politie] officieren, maar ook van Thaise burgers”, zegt ze, terwijl ze uitlegt dat haar buren, die het niet eens waren met haar activisme, haar hadden bedreigd. Zelfs als de verkiezingen worden gehouden, zegt ze, verwacht ze dat de huidige militaire leiders aan de macht zullen blijven.

Toch kijkt ze uit naar de verkiezingen, omdat ze hoopt dat de mensen op zijn minst de kans zullen krijgen om hun mening te geven. “De volgende verkiezingen zullen erg belangrijk zijn voor de Thaise bevolking,” zegt Chonticha. “We moeten beslissen: wil je [verder] leven onder een militair regime of wil je Thailand veranderen in een democratie?”

This slideshow requires JavaScript.

1. Een artiest ontvangt een roos (een symbool voor degenen die vechten tegen het militaire regime) van iemand uit het publiek tijdens een protest tegen het huidige regime bij het 14 oktober monument in Bangkok, Thailand op 27 december 2018.
2. Chonticha Jangrew, 26, houdt een toespraak tijdens een protest tegen het huidige regime bij het 14 oktober monument in Bangkok, Thailand op 27 december 2018.
3. Een vrouw staat op om een loterijprijs te ontvangen tijdens een protest tegen het huidige regime bij het 14 oktober monument in Bangkok, Thailand op 27 december 2018.
4. Mensen zijn te zien achter repen stof waarop staat “De burgers van Thailand willen verkiezingen,” tijdens een protest tegen het huidige regime bij het 14 oktober monument in Bangkok, Thailand op 27 december 2018.
5. Artiesten bewegen zich door de menigte tijdens een protest tegen het huidige regime bij het 14 oktober monument in Bangkok, Thailand op 27 december 2018. De pionnen symboliseren de overheid.

—

Article by Laura Villadiego.
Editing by Denise Hruby and Anrike Visser.
Illustrations by Imad Gebrayel.
Audio story by Melanie Hall.