Back to English multimedia article.
In heel India lijken boeren niet te kunnen ontsnappen aan de valkuil van microkrediet. Sommigen zijn zelfs zo wanhopig dat zelfmoord de enige uitweg lijkt. Wat kan hun leven redden?
Terwijl zijn twee zoontjes lachend buiten spelen, denkt Mohan aan zijn schuld. Hij zou er geen zelfmoord voor plegen, zei hij, zoals zijn ouders hadden gedaan.
Als een besmettelijke plaag, greep de schuld om zich heen en trof als eerste de vader van Mohan. Hij was niet in staat was om zijn lening terug te betalen en dronk vergif. Na de zelfmoord van haar man werd de lening de verantwoordelijkheid van zijn moeder. Bijna 4 jaar lang probeerde ze tevergeefs het geld bij elkaar te schrapen. Hopeloos sprong ze in een put. Nu was de schuld de verantwoordelijkheid van Mohan.
In de drie jaar sinds we dit gezin voor het eerst bezochten, in de staat Maharashtra in centraal India, is het enige dat onveranderd is de koe van het gezin: net zoals eerder, stond het vastgebonden aan het huis, immuun voor menselijke uitvindingen zoals geld en leningen.
In mei van dit jaar, voordat ze in de vroege ochtend naar hun akkerland gaan, nemen de mannen van het dorp deel aan ons gesprek. Allemaal hebben ze leningen; er geen andere manier om het geld bij elkaar te krijgen om oude of kapotte landbouwwerktuigen te vervangen of zaden te kopen. Ook kunnen ze allemaal met moeite de leningen terugbetalen; maar meestal houden ze dit voor zich. Aan de ene kant is er schaamte, maar ook willen ze niet dat iemand weet dat ze een lening hebben, omdat ze dan moeilijker nog een lening krijgen.
Tijdens ons bezoek, was het bijna tijd om te zaaien. De oogst van vorig jaar had niet genoeg opgebracht om nieuwe zaden te kopen. Mohan moet weer een nieuwe lening afsluiten. Van de 200.000 Indiase roepies (ongeveer US $ 2.900) die zijn vader verschuldigd was – dit is meer dan het gemiddelde inkomen van een boer over twee jaar – had hij Rs 160.000 al terugbetaald aan de State Bank of India. Bovenop de openstaande schuld van Rs 40.000 heeft Mohan een lening van ongeveer Rs 70.000 op zijn eigen naam.
Dergelijke bedragen komen vaak voor volgens het National Sample Survey Office; in Maharashtra heeft bijna 60 procent van de huishoudens openstaande leningen van gemiddeld Rs 54.700. De meeste van deze leningen worden verstrekt door institutionele kredietverstrekkers, zoals coöperatieve banken. In het geval van Mohan heeft de State Bank of India de lening verstrekt. De bank heeft niet gereageerd op het verzoek van Global Ground om toelichting te geven. Private geldschieters zijn verantwoordelijk voor een kleiner deel van de verstrekte leningen.
De Indiase regering Rs 100.000 aan nabestaanden bij zelfmoord als ondersteuning bij het afbetalen van leningen – maar alleen als de schuld afkomstig is van overheidsinstellingen zoals nationale banken in plaats van particuliere geldschieters.
Mohan gebruikte het grootste deel van de overheidssteun voor zijn moeizaam draaiende boerderij. Ongedierte als de roze bolworm van vorig jaar komen steeds vaker voor. Ook zijn ze afhankelijk van tussenhandelaren op hun producten te verkopen of de markt wat de marges voor katoen, sojabonen en linzen behoorlijk doet afnemen. Klimaatverandering zorgt daarnaast voor verwoestende droogte en vermindert de opbrengst van de oogst.
Banken, particuliere kredietverstrekkers en microfinancieringsinstellingen zijn meedogenloos: de lening moet worden terugbetaald dood of levend. Echtgenotes, ouders, kinderen en zelfs buren worden verantwoordelijk gehouden voor het terugbetalen van openstaande leningen. Sommigen plegen zelfmoord om te ontsnappen aan de schuld, zoals blijkt uit onze interviews, maar lening blijft ook dan bestaan en laat een spoor van ellende achter.
De hopeloosheid van de situatie begint ons duidelijk te worden. De gezichten van deze mannen lieten daar geen twijfel over bestaan. “Elke nacht drink ik [alcohol] om te vergeten,” bekent Gajanand Jogi. De overgrote meerderheid van de mannen in het dorp deed dat.
In januari 2017 heeft het Indian National Crime Records Bureau voor het eerst gegevens vrijgegeven over de oorzaken van zelfmoord onder boeren. Volgens het report, is zelfmoord onder boeren van “essentieel belang”, dat door de overheid moet worden aangepakt. De helft van de bevolking in India is direct of indirect afhankelijk van de landbouw en loopt dus risico.
De belangrijkste oorzaak voor zelfmoord onder boeren bleek in 2015 faillissement en schuld te zijn met bijna 40 procent. Dit is twee keer zo hoog als het jaar ervoor. Mislukte oogsten en droogte waren de hoofdoorzaak voor ongeveer 20 procent van de zelfmoorden.
In de staat Karnataka zijn schulden zelfs zo’n belangrijke factor dat het de oorzaak is van maar liefst 4 van de 5 zelfmoorden onder boeren. In Maharashtra geldt dit voor bijna 43 procent.
Willen we begrijpen waarom zoveel boeren met schulden zelfmoord plegen, moeten we kijken naar waarom er in de eerste plaats schuldproblemen zijn. Kishore Tiwari, voorzitter van de “Farmers Distress Management Task Force” en leider van de boerenbeschermingsgroep Vidarbha Jan Andolan Samiti, verklaart de complexiteit van het probleem.
“Zelfmoord onder boeren is een indicator. Het weerspiegelt de omvang van de crisis,” zei hij. Tiwari legt uit dat landbouwproblemen en schulden nauw met elkaar verbonden zijn. Ongedierte, droogte, lage verkoopprijzen voor gewassen, economische recessie en sociale stress leiden samen tot schuldenlast en dus tot zelfmoord onder boeren, aldus Tiwari. “Mensen hebben financiële moeilijkheden. Dat is de waarheid,” gaat Tiwari verder.
Zelfmoorden onder boeren is geen nieuw fenomeen in India.
In 2005 schreef de “All India Biodynamic and Organic Farming Association” een brief aan het Hooggerechtshof van Mumbai vanwege bezorgdheid over het aantal zelfmoorden onder boeren. De vereniging maakte zich zorgen over de 644 zelfmoorden tussen maart 2001 en december 2004 in Maharashtra. (Ter vergelijking, in 2015 alleen al vonden er maar liefst 3030 zelfmoorden plaats.) Toen al erkende de rechtbank dat ze de redenen moest onderzoeken.
In haar rapport, stelde zij vast dat “herhaaldelijk mislukte oogsten, onvermogen om de stijgende kosten van de teelt te dekken en de [hoge] schuldenlast, lijken een situatie te creëren die boeren dwingt zelfmoord te plegen.”
In 2005 en 2006 besloot de regering 50 filialen van vier verschillende microfinancieringsinstellingen (MFI’s) in Andhra Pradesh te sluiten, vanwege aantijgingen van onethische collectiemethodes, illegale praktijken, zoals het beslag leggen op spaargelden en hoge rentetarieven.
De sector is daarna echter niet gestopt met groeien en onethische incassopraktijken zijn voortgezet. Meerdere leningen per schuldenaar was wijdverspreid en in 2010 was het gemiddelde leenbedrag per huishouden in Andhra Pradesh verdrievoudigd, zo berekende de Wereldbank. Vervolgens werden in artikelen deze schulden in verband brachten met de toename van het aantal zelfmoorden.
De “Reserve Bank of India” ondernam hierop actie met een reeks richtlijnen om de prijzen, marges, voorzieningen en herstelmethoden te beheersen. In plaats daarvan zorgden het wettelijke kader en de aanhoudend financiële prestaties (buiten Andhra Pradesh) voor extra groei van de sector, volgens een studie van “Smart Campaign“. Deze organisatie pleit voor het inbedden van klantbescherming in de microfinanciering industrie.
Tegenwoordig sturen experts weer waarschuwingen, waaronder M.S. Sriram, van de faculteit “Center for Public Policy” aan het “Indian Institute of Management” in Bangalore, die ontdekte dat de sector “in een uitzinnig tempo” groeit. “De sector vertoont tekenen van oververhitting en velen voorspellen een dat de zeepbel breekt als in 2010,” schrijft hij in een rapport over financiën in India in 2016. Het rapport merkt op dat verschillende klanten uitstaande leningen hadden bij meer dan vijf verschillende bronnen. Sommige instellingen ontvangen meldingen van zelfmoorden van klanten en experts die de industrie volgen uiten hun zorgen.
“Zelfmoord van boeren blijft genocide door de staat te zijn,” verklaart Tiwari in het ons video-interview, en daarom zijn we met de overheid gaan praten. Wat doen politici momenteel om boeren te beschermen en te helpen? Het districtsbureau van Deoli, waar Mohan woont, verzamelt gegevens over boerenzelfmoord en erkent de problemen, meent Bulutai Bhagwat, de districtsofficier en een voormalige politieagente. Eén van de overheidsinitiatieven om het inkomen van boeren te verhogen is 150 dorpenRs1.500-subsidie aan te bieden voor het opzetten van zijderups boerderijen. Maar slechts drie dorpen waren geïnteresseerd in het project, zei ze. “Ik weet niet waarom anderen het niet op zijn minst proberen,” zegt Bhagwat. Om daar achter te komen, gingen we op weg naar de drie dorpen die de subsidie wel hebben aangenomen: Bhidi, Fatehpur en Sonegaon.
In Sonegaon horen we dat de zijdenboerderij 2 of 3 jaar geleden is gesloten. In Bhidi zijn ze 1,5 jaar geleden begonnen met een zijdekwekerij, maar is er nog geen zijde geproduceerd. De Mulberry-bomen hebben tijd nodig om te groeien, zeiden de boeren daar, waardoor het moeilijk is de wormen de eerste 2 jaar te voeden.
Toen we rondvroegen in Fatehpur, sprongen twee mannen op een motorfiets op weg naar hun zijdenboerderij.
“In het begin lukte het niet met de zijderups. Ze stierven simpelweg door de hitte”, zegt Amol Malotrao Dhakulkar, een 27-jarige boer kauwend op tabak. Het was mei en met 45° Celsius, de warmste maand van het jaar. De mannen beseften dat de wormen bescherming nodig hebben tegen de brandende zon om te overleven. De regering zei dat ze zouden helpen, maar kwam haar belofte niet na, zegt Dhakulkar. “Dus we hebben besloten er zelf een te maken,” zei hij, wijzend op de voormalig koeienstal midden in een katoenakker.
Hoewel ze de subsidie kregen, moesten de mannen zichzelf alles leren over de zijdeteelt. Ze vroegen een succesvolle zijderupsboer om hulp. De oogst lukte, maar kostte ze bijna Rs10.000 voor bomen, zijdewormen en arbeiders.
De omzet was echter slechts Rs13.000; een schamele winst voor de drie families die hadden geïnvesteerd in de zijderupsen. “Dat is niet genoeg voor drie gezinnen om van te leven,” zegt Dhakulkar en legt uit dat ze daarom nog steeds katoen, sojabonen en linzen moeten verbouwen. Maar zijderupsen hebben één groot voordeel ten opzichte van katoen of andere gewassen. Zijde kan worden verbouwd in droogte en regen – ze moeten alleen beschermd worden tegen te veel regen beschermd en daarom zijn de families van plan om een grotere, regenbestendige schuur te bouwen.
Een andere strategie om de opbrengst van boeren te vergroten is bedacht op een boerderij genaamd Garniche, opgericht door Vaibhav Panpaliya. Panpaliya is werktuigbouwkundige en programmadirecteur bij Make A Difference, een niet-gouvernementele organisatie (ngo) voor kinderen in weeshuizen en dakloze kinderen. Hij besloot een boerderij op te zetten om zelf de moeilijkheden waarmee boeren geconfronteerd worden te ervaren. “Ik kom uit Nagpur en lees veel [nieuws] over zelfmoorden van boeren en wilde helpen. Maar om te kunnen helpen, moet ik eerst de problemen begrijpen die boeren tegenkomen, dus besloot ik zelf boer te worden.”
Bij Garniche worden groenten en fruit geproduceerd voor de lokale markt, in plaats van gewassen zoals katoen, die worden geëxporteerd. Het is één van de vele initiatieven die hij uitprobeert om het inkomen en de veerkracht van boeren te vergroten.
Panpaliya is van mening dat, om het aantal zelfmoorden te laten dalen, landbouwers in de eerste plaats beschermd moeten worden tegen schuldproblemen. Maar welke opties zijn er voor boeren die al in de schulden zitten?
Als boeren in financiële moeilijkheden komen, is er volgens “Smart Campaign” nauwelijks sprake van vergeving. Het rapport sprak met medewerkers van verschillende Indiase en internationale MFI’s, ngo’s, stichtingen en coöperaties. Microfinanciering in India is grotendeels gebaseerd op groepsverantwoordelijkheid waarbij individuen in een bepaalde groep verantwoordelijk zijn voor elkaars leningen.
In de praktijk betekent dit dat groepsdruk regelmatig wordt gebruikt om betalingen te innen. Een geldgever kan groepsleden, familieleden en buren betrekken wanneer een persoon een betaling mist. Regelmatig praat een MFI-medewerker 5 tot 6 uur op een schuldenaar in – net zolang totdat er is betaald.
En als groepsdruk niet het gewenste resultaat oplevert en de schuldenaar zelfmoord pleegt, worden groepsleden, familieleden en zelfs dorpsbewoners verantwoordelijk gehouden voor het terugbetalen van de lening. Op die manier kunnen “honderden personen aansprakelijk worden gesteld als garantstelling voor elkaars leningen.”
Dit lijken standaardpraktijken te zijn; onderhandelen met wanbetalers is een uitzondering. Eén MFI-medewerker meldt in het rapport dat er slechts drie redenen worden geaccepteerd voor wanbetaling: migratie, droogte en ernstige gezondheidsproblemen. Alleen onder die omstandigheden kan de regiomanager besluiten om clementie te verlenen. Insectenplagen zoals de roze bolworm van vorig jaar of lage marktprijzen worden niet geaccepteerd als begrijpelijke reden voor wanbetaling. De meerderheid van de MFI’s heeft echter helemaal geen formeel beleid voor het onderhandelen met wanbetalers.
In elk geval leidt wanbetaling tot een slechte kredietwaardigheid, waardoor het praktisch onmogelijk is om een nieuwe lening te krijgen. “Verzuim is zeldzaam omdat klanten vanaf het begin op de hoogte zijn van de gevolgen van een slecht kredietwaardigheid”, aldus het rapport. Daarom bieden MFI’s vaak niet eens de optie om leningen te herstructureren; klanten komen uiteindelijk toch wel terug om schulden af te betalen.
De “Reserve Bank of India” heeft centra voor financieel onderwijs en kredietcondersteuning (FLCC) gecreëerd voor wanbetalers om hun te helpen een schuldenbeheersingsplan te onderhandelen met de kredietverstrekker. “Uit een evaluatie in 2012 bleek echter dat deze FLCC’s onderbezet waren, slecht gepromoot door banken en klanten niet bereikten”, aldus de Smart Campaign.
Om meer zelfmoorden bij boeren te voorkomen, zullen toezichthouders en banken een groot aantal maatregelen moeten nemen, waaronder het creëren van haalbare terugbetalingsregelingen, het herzien van het kredietverstrekkingsysteem, meer rekening houden met de middelen van een cliënt om een lening terug te betalen en een andere aanpak bij het incasseren van schulden. Tegelijkertijd zal de Indiase regering manieren moeten vinden om het levensonderhoud van boeren te verbeteren, zodat ze niet in de schuldenproblematiek belanden.
Dat is ongetwijfeld een enorme opgave, maar sommige boeren zijn al een stap voor op de regering. Dhakulkar en Meshram bijvoorbeeld, die met succes een zijderupskwekerij runnen. Hun volgende onderneming is parelteelt is.
“We zagen deze video op YouTube van een man in India die parels in een vijver kweekte,” zegt Dhakulkar.
Mohan’s volledige naam is bekend bij de auteur, en hoewel hij ermee akkoord ging om met Global Ground te spreken en zijn verhaal te publiceren, hebben we besloten alleen zijn voornaam te gebruiken om hem en zijn gezin te beschermen.
Als jij of iemand in je omgeving hulp nodig hebt, neem dan contact op met een hulplijn bij jou in de buurt.
Back to English multimedia article.
Questions or feedback about this story and translation? Send us an email at info@globalgroundmedia.com.
This article cost 4584,60 EUR (5248.61 USD) and roughly 640 hours to make. We visited the people mentioned in this story several times during three years.
Please help us offset some of the costs by donating. Click here for a breakdown of the costs.