Vietnamese English Spanish French German Dutch
Listen to this story (English).
ការមិនរាប់បញ្ចូលទៅក្នុងការអប់រំផ្លូវការ សុខភាព និងការងារនៅកម្ពុជា សហគមន៍ខ្មែរវៀតណាមនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនបានងាកទៅប្រទេសវៀតណាម ជាញឹកញាប់ជិះសាឡាងចម្ងាយខ្លី។
ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើននៅភូមិប៉ាក់ណាម មិនអាចនិយាយខ្មែរបានច្បាស់ល្អទេ ដែលធ្វើអោយស្ថានភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់ក្នេងជំនាន់ក្រោយ។ ស្រាបៀរយីហោវៀតណាម អាហារសម្រន់ និងប្រអប់កាហ្វេ ដែលមានលក់នៅហាងក្នុងស្រុក សាប៊ូកក់សក់ និងជែលលាបសក់ យីហោវៀតណាម ត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងហាងធ្វើសក់ក្នុងភូមិ។ ភាសាវៀតណាមគឺជាជម្រើសសម្រាប់ស្លាកសញ្ញា ប្រតិទិន និងទូរស័ព្ទចល័ត ទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុទាំងអស់ត្រូវបានបើកទៅស្ថានីយនានាពេសពេញព្រំប្រទល់។
ត្រឺមតែ ៥០០រៀល ឬ ៣០០០ដុង (០,១២ ដុល្លារអាមេរិក) អ្នកភូមិអាចជិះសាឡាងដែលចម្លងទៅមកតាមដងទន្លេបាសាក់ពេញមួយថ្ងៃ បានយ៉ាងងាយស្រួល ដោយមិនឆ្លងកាត់ការត្រួតពិនិត្យផ្លូវការនៅព្រំដែនដើម្បីចូលទៅវៀតណាមទេ។
អ្នកភូមិប៉ាក់ណាមម្នាក់ឈ្មោះសន ដែលបានផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅមកភូមិនេះកាលពីឆ្នាំ១៩៨០ បន្ទាប់ពីចំណាយពេល ៦ឆ្នាំនៅប្រទេសវៀតណាម បន្ទាប់ពីគាត់ត្រូវបានខ្មែរក្រហមនៅឆ្នាំ១៩៧៤ បណ្តេញចេញពីប្រទេសកម្ពុជាដែលជាប្រទេសកំណើតរបស់គាត់ បានពន្យល់ថា៖ “ខ្ញុំទៅផ្សារនៅវៀតណាមហើយយកប័ណ្ណ[ស្នាក់នៅ] ទៅជាមួយ។ មានមនុស្សជាច្រើនធ្វើដំណើរទៅផ្សារ ហើយយើងឃើញស្លាកលេខខ្មែរនៅលើម៉ូតូជាច្រើន។ មិនមានផ្សារនៅជិតទីនេះទេ ហេតុដូច្នេះយើងត្រូវតែទៅ [ផ្សារនៅប្រទេសវៀតណាម]។”
គាត់បានរំឭកថា៖ “យើងបានរកការងារតូចតាចសម្រាប់ធ្វើ ប្រមូលផលសណ្ដែកដើម្បីបំពេញក្រពះ[នៅវៀតណាម] ប៉ុន្តែពេលចាប់ផ្តើមមានសុវត្ថិភាពវិញ យើងត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។” ខណៈគ្រួសារជាច្រើនដែលត្រូវបានបណ្តេញចេញបានវិលត្រឡប់មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាវិញ អ្នកខ្លះបានសម្រេចចិត្តស្នាក់នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ដែលជាកន្លែងដែលពួកគេបន្តប្រឈមមុខ នឹងបញ្ហាគ្មានរដ្ឋ និងគ្មានសញ្ជាតិ ដូចដែលជួបនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែរ។
គាត់បាននិយាយថា៖ “ខ្ញុំនិយាយភាសាខ្មែរបានល្អ ប៉ុន្តែនៅទីនេះខ្ញុំនិយាយភាសាវៀតណាមច្រើនជាង។ កូនស្រីរបស់ខ្ញុំបានសិក្សានៅប្រទេសវៀតណាមរហូតដល់ថ្នាក់ទី៥។ នាងយល់ភាសាខ្មែរ ប៉ុន្តែមិនអាច និយាយបានទេ។ វាធ្វើអោយខ្ញុំមិនសប្បាយចិត្តទេ ដែលនាងមិនអាចនិយាយភាសាខ្មែរបាន។”
បើគ្មានសំបុត្រកំណើតដើម្បីបង្ហាញពីសញ្ជាតិ កុមារខ្មែរវៀតណាមនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជាមានលទ្ធភាពតិចតួចណាស់ក្នុងការទទួលបានការអប់រំជាផ្លូវការ ហើយឪពុកម្តាយជាច្រើននៃសហគមន៍វៀតណាមនៅប៉ាក់ណាម បានបញ្ជូនកូនៗរបស់ពួកគេឆ្លងកាត់ទន្លេទៅវៀតណាមជារៀងរាល់ថ្ងៃដើម្បីទៅសាលារៀន។
ប៉ុន្តែក៏មានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាច្រើនដើម្បីបង្កើនការផ្តល់ការអប់រំនៅខាងកម្ពុជាដែរ។ លោកស្រី ចាន់ សុខា នាយកប្រតិបត្តិអង្គការអភិវឌ្ឍន៍សហគមន៍ខ្មែរ (KCD) ដែលបានធ្វើការងារជាច្រើនជាមួយកុមារនៅព្រំដែនខេត្តកណ្តាល និងវៀតណាមដើម្បីធានាអោយមានការអប់រំសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា បានពន្យល់ថា៖ គ្រូបង្រៀនចេះនិយាយពីរភាសា ដែលទើបតែជួលអោយធ្វើការដោយសាលារៀនតូចនៅវត្តក្នុងភូមិប៉ាក់ណាម គឺជាការបង្រៀនមេរៀនភាសាខ្មែរផ្លូវការលើកដំបូងសម្រាប់កុមារជាច្រើននៅក្នុងតំបន់។
គាត់បាននិយាយថា៖ “វាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ដែលកុមារខ្មែរ និងកុមារវៀតណាមអាចចែករំលែកការអប់រំនៅក្នុងប្រព័ន្ធសាលារៀនខ្មែរ។ តាមរយៈការរៀនសូត្រជាមួយគ្នា ពួកគេទាំងពីរអាចយល់អំពីវប្បធម៌ [ខុសគ្នា] ហើយនេះ […] នឹងកាត់បន្ថយការប្រកាន់ពូជសាសន៍ និងការរើសអើងពីកុមារខ្មែរទៅលើកុមារវៀតណាម។ ប្រសិនបើពួកគេទាំងពីរចេះយល់ដឹងនោះវានឹងធ្វើឱ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អសម្រាប់ [គោលបំណង] អាជីវកម្ម ឬការអភិវឌ្ឍផ្សេងៗនៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេ។”
ប្រតិទិនជាភាសាវៀតណាមនៅលើជញ្ជាំងផ្ទះរបស់វ៉ាន់ និងឡៃនៅភូមិប៉ាក់ណាម។ (ភូមិប៉ាក់ណាម ប្រទេសកម្ពុជា ថ្ងៃទី០៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩)
សំបកដបស្រាបៀរពីភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសវៀតណាម ចាំដឹកត្រលប់ទៅវៀតណាមវិញដើម្បីប្រើប្រាស់សារជាថ្មី។ (ភូមិប៉ាក់ណាម ប្រទេសកម្ពុជា ថ្ងៃទី០៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩)
វិក័យបត្រអគ្គិសនីកម្ពុជានៅលើជញ្ជាំងផ្ទះនៅភូមិប៉ាក់ណាម អក្សរខ្មែរខ្លះដែលឃើញមាននៅក្នុងភូមិ។ (ភូមិប៉ាក់ណាម ប្រទេសកម្ពុជា ថ្ងៃទី០៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩)
ទាំងរូបិយប័ណ្ណកម្ពុជា និងរូបិយប័ណ្ណវៀតណាម អាចប្រើបានសម្រាប់សាឡាងនៅព្រំដែន។ (ភូមិប៉ាក់ណាម ប្រទេសកម្ពុជា ថ្ងៃទី០៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩)
រូបភាពពីពុទ្ធប្រវត្តិ និងអក្សរខ្មែរ និងរូបថតចាស់នៃនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសកម្ពុជា ហ៊ុន សែន និងភរិយា ប៊ុន រ៉ានី តុបតែងលម្អវត្តតូចមួយនៅភូមិប៉ាក់ណាម។ (នេះជាសំណង់បែបប្រពៃណីខ្មែរតែមួយគត់នៅក្នុងភូមិ) (ភូមិប៉ាក់ណាម ប្រទេសកម្ពុជា ថ្ងៃទី០៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩)
សាលាបឋមសិក្សារបស់រដ្ឋនៅភូមិប៉ាក់ណាម និងភូមិខ្ញាតាំងយូ ដែលមានប្រជាជនខ្មែរវៀតណាមជាច្រើនរស់នៅ មានថ្នាក់រៀនភាសាខ្មែរសម្រាប់កុមារ។ ខណៈដែលអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដូចជា KCD ផ្តល់ការគាំទ្រផ្នែកអប់រំនៅក្រៅវិស័យអប់រំផ្លូវការ ហើយចំពោះកុមារដែលចេះតិចតួច ឬមិនចេះភាសាខ្មែរសោះ ជម្រើសតែមួយគត់របស់គេ គឺបន្តការសិក្សានៅប្រទេសវៀតណាម។
លោកស្រី សុខា បានកត់សម្គាល់ថា៖ ការទទួលបានសិទ្ធិគឺជាបញ្ហាមួយផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែជាបញ្ហាមួយដែលបង្កការរាំងស្ទះនៅជិតព្រំដែនតិចជាងតំបន់ដទៃទៀត។
លោកស្រីបានបន្ថែមថា៖ “សាលាបឋមសិក្សានៅព្រែកជ្រៃ ប៉ាក់ណាម និងខ្ញាតាំងយូ ហាក់ដូចជា បើកចំហជាងមុន ដោយពួកគេអាចចូលរៀនបានដោយមិនបាច់មានសំបុត្រកំណើត[ខ្មែរ] ប៉ុន្តែពួកគេ អាចចូលរៀននៅតែបឋមសិក្សាទេ ហើយសម្រាប់បែបបទនៃការសិក្សាវិញគឺនៅក្រៅផ្លូវការ។”
លោកស្រី សុខា បានទទួលស្គាល់ថា៖ ការពិតសម្រាប់សិស្សខ្មែរវៀតណាមភាគច្រើន គឺបើទោះបីជាពួកគេហៅប្រទេសកម្ពុជាថាផ្ទះក៏ដោយ ក៏ចុងក្រោយពួកគេនៅតែធ្វើការងារអោយក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ឬភាគច្រើនធ្វើជាមួយអ្នកនិយាយភាសាវៀតណាម ដូច្នេះហើយការបញ្ចុះបញ្ចូលឪពុកម្តាយ និងសិស្សពីសារៈសំខាន់នៃការរៀនភាសាខ្មែរ គឺជាបញ្ហាប្រឈមរបស់ក្រុម KCD។
នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ស្ទើរគ្រប់តម្រូវការក្នុងផ្នែកអប់រំ សុខភាព ការងារ និងតម្រូវការទិញឥវ៉ាន់របស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមតំបន់ព្រំដែននេះត្រូវបានធ្វើឡើងនៅប្រទេសវៀតណាមដែលមានប្រជាជនរស់នៅច្រើនតាន់តាប់ ហើយក៏ជាកន្លែងនៅដែលមានសេវា និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រកបដោយការអភិវឌ្ឍច្រើនជាង។
យោងតាមជំរឿនថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០០៨របស់កម្ពុជា (ជំរឿនថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០១៨ដែលមានការពន្យាពេល នឹងចាប់ផ្តើមនៅខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩) មាន ០,៥៤% នៃប្រជាពលរដ្ឋបានចុះបញ្ជីដែលបញ្ជាក់ថាវៀតណាមជាភាសាកំណើតរបស់ពួកគេ។ ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋកម្ពុជាចំនួន ១៣,៤លាននាក់នាពេលនោះ នេះមានន័យថាមានយ៉ាងហោចណាស់ ៧០០០០នាក់ ដែលត្រូវបានសម្គាល់ថាជាអ្នកនិយាយភាសាវៀតណាម។
ជាមួយនឹងចំនួនប្រជាជនកម្ពុជាបច្បុប្បន្នដែលមានចំនួនប្រមាណ ១៦លាននាក់ ហើយបើសន្មត់ថាអ្នកនិយាយភាសាវៀតណាមនៅតែមានភាគរយស្រដៀងគ្នាដដែល នេះមានន័យថាយ៉ាងហោចណាស់មានអ្នកនិយាយភាសាវៀតណាមយ៉ាងតិច ៨០០០០នាក់ ហើយក៏ប្រហែលមានពលរដ្ឋច្រើនផ្សេងទៀតដែលបានកត់ត្រាភាសាខ្មែរជាភាសាកំណើតដើម្បីកុំអោយមានការសង្ស័យ ឬមិនបានរាប់បញ្ចូលនៅក្នុងជំរឿនឆ្នាំ២០០៨។
សម្រាប់ សនដែលជាអ្នកភូមិប៉ាក់ណាម បំណងក្នុងការរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគឺខ្លាំងរឹងមាំ។
គាត់បានពន្យល់ថា៖ “ឪពុកខ្ញុំជាជនជាតិខ្មែរវៀតណាម ម្ដាយខ្ញុំជនជាតិខ្មែរ ហេតុដូច្នេះក្នុងបេះដូងខ្ញុំ ខ្ញុំគឺទាំងពីរ។” បើទោះបីជាមានការអះអាងផ្លូវច្បាប់ទាំងនេះចំពោះសញ្ជាតិខ្មែរក្រោមច្បាប់ស្តីពីសញ្ជាតិក៏ដោយ ក៏លោកស្រីនៅតែគ្មានសញ្ជាតិ និងមានតែសៀវភៅស្នាក់នៅថ្មីរបស់លោកស្រី ដែលបានទទួលនៅឆ្នាំ២០១៦។
សន បាននិយាយថា៖ “ការរស់នៅទីនេះគឺល្អ។ ខ្ញុំអាចលក់ពោតរបស់ខ្ញុំនៅវៀតណាម ហើយទៅផ្សារដើរទិញឥវ៉ាន់។ គ្មានអ្វីមិនល្អទេ។”
នៅក្នុងចំការពោតក្រោយផ្ទះរបស់គាត់ មានផ្នូររបស់ឪពុកម្តាយគាត់ និងសាច់ញាតិផ្សេងទៀតរបស់គាត់ ដែលមានចារអក្សរវៀតណាម ដែលវាបង្ហាញពីភាពផ្សារភ្ជាប់របស់គាត់ជាមួយនឹងទឹកដីនេះ។
“ខ្ញុំនឹងមិនរស់នៅកន្លែងផ្សេងទៀតទេ ឪពុកម្តាយរបស់ខ្ញុំត្រូវបានបញ្ចុះនៅទីនេះ។”
ទីបញ្ចុះសពគ្រួសាររបស់សន នៅក្រោយផ្ទះរបស់នាងនៅភូមិប៉ាក់ណាម។ (ភូមិប៉ាក់ណាម ប្រទេសកម្ពុជា ថ្ងៃទី០៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩)
—
Article by Anrike Visser.
Editing by Mike Tatarski.
Illustrations by Imad Gebrayel.
Global Ground is investigative, independent journalism. We’re ad-free and don’t sell your personal data, so we mainly depend on donations to survive.
If you like our stories or think press freedom is important, please donate. Press freedom in Asia is under threat, so any support is appreciated.
Thanks in advance,
The Global Ground Team
You must be logged in to post a comment.