ျမန္မာေျမလုပြဲ

Listen to this story (English).

ခ်င္းေတာင္တန္းမ်ားမွ ထင္းရႈပင္မ်ားရနံ႕နွင့္ ေတာင္စြန္းမ်ား ေပၚတြင္ ခရမ္းေရာင္ အျပာေရာင္အေကြ႕အေကာက္မ်ားနွင့္ ခ်ယ္သထားလ်က္ရွိပါသည္။

အဆိုပါ ျမင့္မားေသာေတာင္မ်ားတြင္ မိမိလူမ်ိဳးစုမ်ားနွင့္အတူ တစ္သီးတစ္ျခားစီၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။ ရာစုႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ လူမ်ိဳးစုစစ္ဆင္ေရးသည္ လူမ်ိဳးစုမ်ားအတြက္ နယ္ေျမမ်ားကို သတ္မွတ္ေပးခဲ့ပါသည္။ အသိုင္းအဝိုင္းအမ်ားစုသည္ ၎တို႕၏နယ္ေျမမ်ားကို ဓေလ့ထံုးတမ္းအရ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာ စနစ္ကို က်င့္သံုးကာ စီမံခန္႕ခဲြၾကပါသည္။ ရြာတစ္ရြာ၏ နယ္ေျမမ်ားကို ေတာမ်ား၊ ထင္းခုတ္ေတာမ်ားႏွင့္ ရြာေျမမ်ား ပါ၀င္ေသာ ‘ေလာေပး’ [နယ္ေျမမ်ား] မ်ားအျဖစ္ အႀကီးအကဲမွ အပိုင္းမ်ားခြဲျခားကာ ဓေလ့ ထံုးတမ္းဥပေဒအေနျဖင့္ အေလးထားလိုက္နာၾကပါသည္။ ေျမကြက္မ်ားကို တစ္ဦးတစ္ေယာက္ တည္းပိုင္ဆိုင္မႈ သို႕မဟုတ္ ျခံစည္း႐ိုးကာရံကာ အတိအက်တိုင္ငးတာသတ္မွတ္ထားေသာ ပိုင္ဆိုင္မႈ မရွိပါ။ ျဗိတိသွ် အစိုးရ လက္ေအာက္ မေရာက္ခင္အထိ ခ်င္းအသိုင္းအဝိုင္းတြင္ ေနထိုင္ရျခင္းမွာ အမ်ားစုက သတ္မွတ္ထားသည့္ အတိုင္း ေနထိုင္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။

ယာေျမမ်ားတြင္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေသာ လူမ်ိဳးစုအသိုင္းအမ်ားသည္ ေဘးခ်င္းကပ္ အပင္စိုက္ပ်ိဳးျခင္း၊ ရိပ္သိမ္းျခင္း၊ စသည့္တို႕ကို ျပဳလုပ္ျပီး အျခား ေျမကြက္အသစ္သို႕ ေရြ႕ေျပာင္းကာ ေျမအသားက်ေစျခင္းျဖင့္ ေရြ႕ေျပာင္းေတာင္ယာစနစ္ကို က်င့္သံုးၾကပါသည္။ လယ္သမားမ်ား၏ ခ်င္း႐ိုးရာလယ္ေျမစီမံခန္႕ခြဲမႈအေၾကာင္းပါ၀င္သည့္ ပံုျပင္အမ်ားစုတြင္ ယင္းေရြ႕ေျပာင္း ေတာင္ယာစနစ္ကို ဂုဏ္ယူစြာ ေျပာဆိုၾကပါသည္။

သို႕ေသာ္ ျဗိတိသွ်အစိုးရသည္ ပုဂၢလိကလယ္ေျမပိုင္ဆိုင္မႈကို စကၠဴျဖဴေပၚတြင္ တရား၀င္တံဆိပ္တံုးခပ္ႏွိပ္ျခင္းျဖင့္ မည္သူက မည္သည့္ နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္း သတ္မွတ္ေဖာ္ၫႊန္းေပးခဲ့ပါသည္။ သို႕ေသာ္ ၎ေဖာ္ၫႊန္းခ်က္ကို ေနရာတိုင္းတြင္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ျခင္းမရွိပါ။

ခ်င္းျပည္နယ္ ဟားခါးျမိဳ႕တစ္ဝိုက္တြင္ ရြာအမ်ားစုသည္ ေျမယာစုေပါင္းပိုင္ဆိုင္မႈရွိေနေသးေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕မွာ ကိုယ္ပိုင္လယ္ေျမမ်ားရွိၾကပါသည္။ သို႕ေသာ္ ၎႐ိုးရာေျမပိုင္ဆိုင္မႈသည္ မၾကာခင္အခ်ိန္အတြင္း ေႏွာင့္ယွက္ျခင္းခံရေတာ့ မည္ျဖစ္သည္။

Vacant, Fallow and Virgin Lands Management Law (VFV) ကို ၂၀၁၈ စက္တင္ဘာလ ၁၁ရက္ေန႕တြင္ ျပင္ဆင္ မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သည္။ VFV အျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းခံရေသာ ေျမမ်ားအားလံုးကို ၆လအတြင္း စာရင္းေပးသြင္းရန္ လိုအပ္သည္ ဟုဆိုထားသည္။ အဆိုပါ သတ္မွတ္ခ်ိန္အတြင္း စာရင္းေပးသြင္းျခင္းမရွိပါက ၄င္းတို႕သည္ မိမိနယ္ေျမအေပၚ က်ဴးေက်ာ္ေနထိုင္သူ တရားခံမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းခံရမည္ျဖစ္သည္။

ေျမပိုင္ရွင္ ေဒ့ခၽြန္းအဆိုအရ ၄င္းေျမကို ၁၉၉၂၊ ၂၀၁၂ နွင့္ ၂၀၁၆ ခုနွစ္မ်ားတြင္ အသိမ္းခံရပါသည္။ ၁၉၄၅ခုႏွစ္တြင္ ၄င္း၏ မိဘမ်ားမွ ေျမဧက ၁၉၅ ဧက ပိုင္ဆိုင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ ၎ထံလႊဲေျပာင္းထားခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ၄င္းအမည္နွင့္ ၁၅ ဧကသာ က်န္ေတာ့ပါသည္။ ၎သည္ အလြန္ေဒါသထြက္ၿပီး လမ္းေပၚတက္ ဆႏၵျပ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။

မိမိတို႕၏ ေျခဖဝါးေအာက္မွ နယ္ေျမမ်ား အသိမ္းခံရသူမ်ား ကလည္း ဆႏၵျပျခင္းတြင္ ပါ၀င္မည္ျဖစ္သည္။ ခ်င္းေျမပိုင္ရွင္မ်ားသည္ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေသာ ေနျပည္ေတာ္ သို႕ ၁၄ ၾကိမ္သြားေရာက္ျပီး လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးဝန္ၾကီးနွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ပါသည္။ ထိုေနာက္ ဟာခါးၿမိဳ႕ အဓိကလမ္းမ်ားေပၚတြင္ ခ်ီတက္ကာ ေျမမ်ားသိမ္းဆည္းျခင္းကို ရပ္ဆိုင္းေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါသည္။

This slideshow requires JavaScript.

1. & 2. ေဒါ့ခၽြန္းမွ ၄င္းမိသားစုေျမမွတ္ပံုတင္လက္မွတ္ကို ကိုင္ေဆာင္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ (ဟားခါး၊ ျမန္မာ၊ ၂၀ ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ ၂၀၁၉)
3. ေဒါ့ခၽြန္းမွ ၄င္းမိသားစုေျမမွတ္ပံုတင္လက္မွတ္ကို ကိုင္ေဆာင္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ၄င္းတြင္ တရား၀င္ ၿဗိတိန္တံဆိပ္ေခါင္း ရိုက္ႏိုပ္ထားသည္ကို ျပသရန္ သူသည္ လက္မွတ္အား အလင္းဘက္သို႕ ေစာင္းထားပါသည္။ (ဟားခါး၊ ျမန္မာ၊ ၂၀ ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ ၂၀၁၉)

အေျခအေနမ်ား ျပန္လည္ေကာင္းမြန္လာေသာ္လည္း ၄င္းတို႕ပိုင္ေျမမ်ားကို အစိုးရ အရာရွိမ်ားမွ မိမိအက်ိဳးစီးပြားအတြက္ အသံုးခ်ျခင္းေၾကာင့္ ေၾကကြဲ၀မ္းနည္းရပါသည္ဟု ေဒါ့ခၽြန္းမွ ဟားခါးရွိ ၎၏ေနအိမ္တြင္ ႏြားသားေရထိုင္ခံုေပၚ၌ ေရေႏြးၾကမ္းေသာက္ကာ ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

ယခု ေျမမ်ားကို ျပန္လည္ ရရွိရန္ ၾကိဳးပမ္းဆဲျဖစ္ၿပီး ထို VFV ျပင္ဆင္ခ်က္အတြက္ ပိုမို စိတ္ပူပန္လ်က္ရွိသည္။

ထိုအစီအစဥ္နွင့္ ပတ္သတ္ျပီး ၎က ခါးခါးသီးသီး လက္မခံႏိုင္ပါ။

VFV ေျမဆိုတာ မၾကားဖူးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရအေနနဲ႕ သိမ္းယူျခင္း ရပ္ဆိုင္းသင့္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ခ်င္းျပည္မွာ သဘာဝ သံယံဇာတမရွိတဲ့အတြက္ နယ္ေျမေတြအေပၚမွာ စီးပြားေရး လာလုပ္ဖို႕ပဲျဖစ္လိမ့္မယ္လို႕ ေဒါ့ခၽြန္းက ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

ေနာက္ဆံုး စာရင္းသြင္းရန္ေန႕အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ေသာ မတ္လ ၁၁ ရက္ေန႕မွာ ေက်ာ္လြန္သြားခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။

ဒီ လုပ္ငန္းစဥ္ဘယ္လိုလုပ္ေဆာင္ရသလဲ။

VFV မွ ျဗိတိသွ် ကိုလိုနီမ်ားမွ စြန္ပစ္ေျမမ်ားကို ျပန္လည္ အသံုးျပဳမႈမွ ျဖစ္လာေသာ ဥပေဒျဖစ္သည္။ ၁၈၆၁ ခုနွစ္ တြင္ ျဗိတိသွ်နွင့္ ျပည္တြင္းလူမ်ားပူးေပါင္းျပီး ထိုစြန္႕ပစ္ေျမမ်ားျပန္လည္ အသံုးခ် တိုးတက္ေရး စီမံကိန္းကို စတင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ၂၀၁၂ ခုနွစ္တြင္ ၄င္းကို VFV စီမံကိန္းအျဖစ္ေျပာင္းလဲအစားထိုးခဲ့သည္။

ထို ဥပေဒအရ ေျမပိုင္ရွင္သည္ ၄င္းေျမကို VFV အျဖစ္ စာရင္းေပးသြင္းရမည္ျဖစ္ျပီး ၄င္းတို႕သည္ ေျမပိုင္ရွင္အျဖစ္အသိအမွတ္အျပဳခံရမည္မဟုတ္ပါ။ နွစ္(၃၀)ေျမဌားဂရမ္ကိုသာရရွိမည္ျဖစ္သည္။

“ယခုေျမေတြကို VFV ေျမအျဖစ္ နွစ္ (၃၀)အတြက္သာစာရင္းသြင္းခိုင္းေနပါတယ္။ ျပီးရင္ နွစ္ ၃၀ျပည့္လို႕ ကၽြန္ေတာ္ စာရင္းျပန္မသြင္းႏိုင္ခဲ့ရင္ ေျမေတြသိမ္းပိုက္ခံရမွာပါ” ဟု လႊတ္ေတာ္မွ ခ်င္းဝန္ၾကီး မို႕ဖထန္က ေျပာပါသည္။ ၄င္းသည္လည္း ခ်င္းေျမသိမ္းခံရသည့္အတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ေနသူတစ္ဦးလည္းျဖစ္ပါသည္။ “ဒါဟာ ကၽြန္မတို႕အားလံုးအတြက္ အရမ္းကို အႏၱရာယ္ၾကီးပါတယ္။” လို႕ ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

VFV ပါမစ္မရသူမ်ားမွ ကၽဴးေက်ာ္သူအေနျဖင့္ အက်ဥ္းခ်ထားျခင္းခံရမည္ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕မ်ိဳးႏြယ္စု ေနထိုင္ရာ နယ္ေျမမ်ားတြင္ ပံုစံ(၇)မွတ္ပံုတင္ျခင္းဟု လူသိမ်ားေသာ ေျမပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္းအသိအမွတ္ျပဳအေထာက္အထားမရွိၾကပါ။

“ဒါဟာ ရႈပ္ေထြးျပီး VFV ေကာ္မတီမွလည္း စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကို ခ်မွတ္ထားျခင္းမရွိေသးပါ”ဟု ေျမယာအၾကံေပး ကလန္႕ဟန္႕ One Map Myanmar အတြက္ အလုပ္လုပ္ေနသူျဖစ္ျပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ေျမအခ်က္အလက္မ်ားကို စုစည္းေပးေသာ ပလက္ေဖာင္လည္းျဖစ္သည္။

“အခုဘာမွကို ေရေရရာရာသိထားျခင္းမရွိေသးသျဖင့္ ခ်င္းလူမ်ိဳးအသိုင္းအဝိုင္းမ်ားအေနျဖင့္ ထိတ္လန္႕ေနဆဲပါ”ဟု ဆိုထားပါသည္။

ဥပေဒအရ ေလွ်က္ထားမႈမ်ားကို ပယ္ခ်ႏိုင္ျပီး က်ဴးေက်ာ္သူျဖစ္ပါက ေထာင္ဒါဏ္ (၂)နွစ္နွင့္ ျမန္မာေငြ (၅၀၀၀၀၀) (အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၂၄) ကို ေပးေဆာင္ရမည္ျဖစ္သည္။

လယ္ယာစုိက္ပ်ိဳးေရးဌာန၊ ေမြးျမဴေရးစီမံခန္႕ခြဲမႈႏွင့္ စာရင္းအင္းဌာနခြဲမွ လက္ေထာက္ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးျဖစ္သူ ဦးလႊမ္းမိုး က်ဴးေက်ာ္သူဟုထင္ရသူ မည္သူမဆိုအေပၚ အစိုးရအေနျဖင့္ အေရးယူမႈမ်ားအေပၚ ကာကြယ္ေျပာၾကားသြားခဲ့သည္။ “ဒီလိုမ်ိဳး ေျမယာဆိုင္ရာဥပေဒနွင့္ ပတ္သတ္ျပီး အေရးယူမႈေတြကို စတင္လုပ္ေဆာင္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုအျပစ္ဒါဏ္ကို ျပဌာန္းခဲ့တာပါ”လို႕ Global Ground မီဒီယာကို ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

ဥပေဒ ခ်မွတ္မႈ၏ ေနာက္ကြယ္

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေျမပိုင္ဆုိင္မႈနွင့္ ပတ္သတ္ျပီး ရႈပ္ေထြးေသာ သမိုင္းေၾကာင္းရွိပါသည္။

စစ္အာဏာပိုင္မ်ားအုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ေျမမ်ားကို တပ္ပိုင္ေျမမ်ားအျဖစ္ သိမ္းဆည္းကာ က်ယ္၀န္းေသာ စစ္တန္းလ်ားမ်ား တည္ေဆာက္ျခင္း၊ ခ႐ိုနီမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ မိႈင္းမ်ားႏွင့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စက္ရံုမ်ားတည္ေဆာက္ကာ ေဒသခံျပည္သူမ်ားအား အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ေစပါသည္။ ယခု NLD ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေဒသခံ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မွီ ၂၀၁၅ အထိ ေျမယာနွင့္ သိမ္းဆည္းမႈမ်ား က်ယ္ျပန္႕စြာျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။

လူမ်ိဳးစုအမ်ားစုမွလည္း NLD အာဏာရလာပါက ၄င္းတို႕၏ ေျမမ်ားကို ျပန္လည္ ရယူႏိုင္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါသည္။

အခ်ိဳ႕ေျမမ်ားကို စြန္႔ပစ္ေျမမ်ားဟု စစ္တပ္မွ သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီး က်န္ေျမမ်ားမွာ VFV ေျမမ်ားအျဖစ္ အစိုးရမွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပျခင္းခံရပါသည္။ သို႕ေသာ္ ေျမပိုင္ရွင္မ်ား၏ အဆိုျပဳခ်က္မ်ားအရ လယ္သမားမ်ားအေနျဖင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေနစဥ္အခ်ိန္မ်ားတြင္ စြန္႕ပစ္ေျမမ်ားအျဖစ္ သိမ္းဆည္းျခင္းႏွင့္ VFV ေျမမ်ားဟု မွားယြင္းစြာ စာရင္းသြင္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

တိုင္းရင္းသားမ်ား စုေပါင္းထားေသာ အဖြဲ႕အစည္းမွ လည္း ၄င္း VFV ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ခ်က္တင္သြင္ျခင္း မရွိခင္ ကနဦးအစကတည္းက ျပင္းထန္စြာရံႈ႕ခ်ခဲ့ပါသည္။ ထိုဥပေဒမွ အျခားျပင္ပမွလူမ်ားကို တိုင္းရင္းသားေျမမ်ားကို ခြဲေပးခ်င္သည့္အတြက္ ခ်မွတ္ထားသည္ဟု ထင္ျမင္ၾကပါသည္။

“ေျမဧက (၃၀၀၀၀) ေက်ာ္ကို နွစ္(၃၀) အေနျဖင့္ မည္သည့္လယ္သမားအတြက္ကိုမွ ဌားရမ္းထားမည္မဟုတ္ပါ။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံတကာနွင့္ ျပည္တြင္းမွ ရင္းနွီးျမဳပ္နွံသူမ်ား၊ ခရိုနီမ်ားနွင့္ အျခား ၾကြယ္ဝခ်မ္းသာသူမ်ားအတြက္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္” ဟု VFVျပင္ဆင္ခ်က္အတြက္ ထုတ္ျပန္ထားေသာ statement ကို ရြတ္ဖတ္ခဲ့ပါသည္။

ဟန္႕ ေျမယာအၾကံေပးမွ အစိုးရအေနျဖင့္ အဆိုပါဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္ကို မိတ္ဆက္ရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ အစစ္အမွန္မွာ ရွင္းလင္းျခင္းမရွိပါ။ တျခားတစ္ဖက္မွလည္း ေျမမရွိတဲ့ လယ္သမားကို ေျမယာ ျပန္လည္ ေပးအပ္ႏိုင္ရန္အတြက္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္လို႕ ဆိုပါသည္။

အျခားတစ္ဖက္မွာလည္း ေနာက္ကြယ္တြင္ လွည့္ကြက္မ်ားရွိႏိုင္သည္ဟု ဆိုထားပါသည္။

ဒီ ဥပေဒကို တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ ဓေလ့ထံုးတမ္းအရ ေျမအသံုးျပဳျခင္းမွ တားျမစ္ၿပီး ရင္းနွီးျမဳပ္နွံသူမ်ားအတြက္ အလြန္က်ယ္ျပန္႕ေသာေျမမ်ား ဌားရမ္းခြင့္ရရွိရန္အတြက္ အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္လို႕ Voice of America မွ ကမာၻ႕ေျမအခြင့္အေရး၏ ဒုတိယဥပေဒၫႊန္ၾကားေရးမွဴးျဖစ္သူ Ben Hardman က ဆိုထားပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ သဘာဝ သံယံဇာတမ်ား ၾကြယ္ဝျပီး ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ေက်ာက္စိမ္းထြက္ကာ ရခိုင္မွ သဘာဝ ဓါတ္ေငြ႕နွင့္ အဆီအႏွစ္မ်ား ထြက္ပါသည္။ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္မူ ေျမယာမ်ားသာရွိျပီး အမ်ားစုမွာ လမ္းပန္းဆက္သြယ္မႈ ခက္ခဲေသာ ေတာင္တန္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ ေျမယာၾကီးမ်ား ဌားရမ္းသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ကို ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ အေျခခ်လုပ္ကိုင္ရန္အတြက္ ၾကံရြယ္ထားျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။

ေျမပိုင္ဆိုင္ခြင့္ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူအဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္ေသာ Land in Our Hands မွ အဲလက္စ္ ထူး သည္ ၎ဥပေဒ အေျခခံအခ်က္မ်ားကို ျပင္းထန္စြာ ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်ခဲ့ပါသည္။။ ဒါဟာ တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမမ်ားကို သိမ္းဆည္းရန္အတြက္ ခ်မွတ္ထားျခင္းျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ဆိုထားပါသည္။

တရားဝင္ကာကြယ္မႈမရွိေသာ ေဒသခံေျမမ်ား

လယ္ယာမဲ့လယ္သမားမ်ားကို ျပန္ေပးရန္အတြက္ လစ္လပ္ေနေသာ ေျမယာမ်ားကို သတ္မွတ္သည့္ဥပေဒမွန္လွ်င္ ထိုကဲ့သို႕ ေဒသခံလူမ်ိဳးနာမည္ခံေျမမ်ားအတြက္ ရွင္းလင္းေသာ ကာကြယ္မႈလိုအပ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူမ်ိဳးစု ၁၃၄ စု ရွိသည့္အတြက္ ထိုသို႕ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာစနစ္ထဲတြင္ အမဲလိုက္ျခင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးျခင္းျဖင့္ ရွင္သန္ခဲ့သည့္မွာ ရာစုနွစ္မ်ားစြာၾကာခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။

အေရးၾကီးဆံုးမွာ clause 30a တြင္ ေဒသခံေျမမ်ားသည္ ပါမစ္အတြက္ လာေရာက္စာရင္း ေပးသြင္းရန္ မလိုအပ္ပါဟု ဆိုထားေသာ္လည္း ‘ေဒသခံေျမမ်ား’ အတြက္ အဓိပၸါယ္ရွင္းလင္းခ်က္ မရွိပါ။ မိမိ၏ေဒသခံေျမမ်ားမွာ အသိအမွတ္ျပဳခံရျခင္း ရွိမရွိ ကို ရွာေဖြႏိုင္ရန္အတြက္ ေျမပံုႏွင့္ မွတ္တမ္းမ်ားလည္းမရွိပါ။

Myanmar Alliance for Transparency and Accountability (MATA) မွ ႏိုင္ငံညွိႏႈိင္းေရးမွဴးျဖစ္သူ ကိုရဲလင္းျမင့္မွ ဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒဆိုသညၤမွာ လူမ်ိဳးစုမ်ားအေနျဖင့္ မိမိတို႕၏ ေျမယာမ်ားကို အစိုးရႏိုင္ရန္ လူအမ်ားစုေပါင္း သတ္မွတ္ထားေသာ ဥပေဒမ်ားျဖစ္သည္ဟု ရွင္းျပထားပါသည္။ ထိုစနစ္ကို ယခင္ ျမန္မာကို ဗမာဟု ေခၚစဥ္ကတည္းက သတ္မွတ္ထားသည့္ ဥပေဒမ်ားျဖစ္ရ အဆိုပါဥပေဒမ်ားကို အသိအမွတ္မျပဳႏိုင္ပါက ၄င္းသည္ တိုင္းရင္းသားျမိဳ႕နြယ္စုမ်ား၏ တည္ရွိမႈ၊ ၎တို႕၏ သမိုင္းႏွင့္ ေဆြစဥ္မ်ိဳးဆက္ ေနထိုင္လာေသာ နယ္ေျမမ်ားအေပၚ ေစာ္ကားရာေရာက္သည္ဟု ဆိုပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေျမယာနွင့္ ပတ္သတ္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ားမွ အႏၱရာယ္မ်ားပါသည္။ ကိုရဲအေနျဖင့္လည္း ခ်ိန္းေျခာက္စာမ်ားကို ရရွိခဲ့ၿပီး MATA အဖြဲ႕ဝင္အမ်ားအျပားမွာလည္း ၎တို႕၏ေျမမ်ားကို ကာကြယ္ျခင္း၊ မမွ်တမႈကို လိုက္လံေျဖရွင္းျခင္းႏွင့္ အက်င့္ပ်က္ခ်စားမႈမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ျခင္းတို႕ကို ျပဳလုပ္ရာမွ အသတ္ခံရျခင္း သို႕ အဖမ္းခံရမႈမ်ားရွိေနပါသည္။

လူမ်ိဳးစုမ်ား၏ အၾကံဳျပဳခ်က္မ်ား ရယူျခင္းမရွိဘဲ ေရွ႕ဆက္သြားေနမည့္အစား အစိုးရအေနျဖင့္ တိုင္းရင္းသားတို႕၏ အသံကို နားေထာင္ႏိုင္ကာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို ခ်မွတ္ရန္ အဆိုပါ ျပင္ဆင္ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းမွ ရပ္ဆိုင္းသင့္သည္ဟု သူကေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။

ထိုစဥ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ေျမအစုအဖြဲ႕ Land Core Group မွ ဒါရိုက္တာျဖစ္သူ ေရႊသိမ္းမွ အကယ္၍ အစိုးရအေနျဖင့္ အစိုးရႏွင့္ လူမ်ိဳးစုမ်ား၊ ေျမပိုင္ရွင္မ်ားအၾကား ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိသည့္ အၾကံဳျပဳေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားမွ ဥပေဒကို ျပဌာန္းခဲ့ေသာ္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ ရလာဒ္မ်ားျဖစ္လာႏိုင္သည္ဟု ျငင္းဆိုထားပါသည္။

လယ္ယာစုိက္ပ်ိဳးေရးဌာန၊ ေမြးျမဴေရးစီမံခန္႕ခြဲမႈႏွင့္ စာရင္းအင္းဌာနခြဲမွ လက္ေထာက္ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးျဖစ္သူ ဦးလႊမ္းမိုးမွ VFV ပါမစ္အတြက္ ႏို္င္ငံတဝန္း လြန္ခဲ့သည့္ ေျခာက္လအတြင္း စာရင္းေပးသြင္းသည့္အေရအတြက္ကို မေျပာႏိုင္ပါ။ သို႕ေသာ္ သူသည္ “ဒါဟာ လူေတြကို စာရင္းေပးသြင္းႏိုင္ရန္ အခြင့္အလမ္း ေပးအပ္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ယခင္က လယ္သမားမ်ားဟာ လယ္ယာလုပ္ကိုင္ေနေသာ္လည္း ဥပေဒႏွင့္ မညီၫြတ္ပါ။ ၎တို႕ဟာ က်ဴးေက်ာ္သူမ်ားသာ ျဖစ္တယ္။”ဟူ၍ ျပင္ဆင္ခ်က္ကို ကာကြယ္ေျပာဆိုခဲ့ပါသည္။

လူမ်ိဳးစုမ်ား အၾကံျပဳခ်က္

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အထူးသျဖင့္ ေျမာက္ပိုင္းရွမ္းျပည္နယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္မ်ားတြင္ ပဋိပကၡမ်ားစြာရွိပါသည္။ ရခိုင္၊ ကခ်င္၊ ရွမ္းႏွင့္ ကရင္ျပည္နယ္မ်ားတြင္ အဆိုပါ ပဋိပကၡမ်ားအၾကား လူဦးေရ ၂၄၄၀၀၀ ခန္႕ရွိၿပီး VFV အစီအစဥ္ေၾကာင့္ ႀကီးမားေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ရင္ဆိုင္ရႏိုင္ေၾကာင္း UNမွ ခန္႕မွန္းထားပါသည္။

ခ်င္းအေနာက္ပိုင္း ရခိုင္နွင့္ ထိစပ္ေသာေဒသမ်ားတြင္လည္း ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိပါသည္။

ယခုႏွစ္အတြင္းတြင္ ထိုသို႕ ျမန္မာစစ္တပ္မွ ရိုဟင္ဂ်ာ 700,000 ေက်ာ္ကို ဘဂၤလာေဒသသို႕ ျပန္လည္ ထြက္ေျပးေစၿပီး ျမန္မာစပ္တပ္နွင့္ အာရကန္ၾကား clashes အတိုက္အခံျဖစ္ပြားလ်က္ရွိပါသည္။ ခ်င္းျပည္နယ္၊ ပလက္ဝျမိဳ႕အနီးအနားသို႕ ေရာက္ရွိလာသျဖင့္ ခ်င္းဒုကၡသည္ ၂၀၀ခန္႕သည္ ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႕ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ ေနၾကရပါသည္။

ထိုသို႕ ေဒသတြင္းမွ လူမ်ားအေနျဖင့္လည္း ပါမစ္ေလွ်ာက္ထားရန္အတြက္ ေနရပ္ျပန္၍မရေသးပါ။ ၎တို႕သည္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားၾကားမွ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနသည့္အတြက္ ျပန္လာသည့္အခါမ်ိဳးတြင္လည္း ၄င္းတို႕တြင္ ေျမပိုင္ဆိုင္မႈအတြက္ အေထာက္အထားျပစရာရွိမည္မဟုတ္ပါ။

VFV ေျမကို စာရင္းသြင္းထားသူမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွ တိုင္းရင္းသား (၇)ျပည္နယ္ ရွိပါသည္။

၂၀၁၅ခုနွစ္တြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕၏ ေရႊးေကာက္ပြဲအတြက္ ကတိေပးျခင္းမ်ားတြင္ လယ္သမားမ်ားအတြက္ တရားမွ်တမႈပါ၀င္ပါသည္။ ထိုသို႕ လယ္ေျမမ်ားကာကြယ္ေရးနွင့္ လယ္ယာသိမ္းကိစၥရပ္မ်ားကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ နယ္ေျမျငိမ္းခ်မ္းေရး မိန္႕ခြန္းမ်ား national peace talks တြင္ ထည့္သြင္းေျပာၾကားလ်က္ရွိပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ လူမ်ားအေနျဖင့္ စာရင္းေပးသြင္းရန္ပ်က္ကြက္ပါက မိမိပိုင္နယ္ေျမမ်ားအေပၚ က်ဴးေက်ာ္သူမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရမည့္အေရးေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတ၀န္းတြင္ လူမ်ိဳးစုမ်ားစြာ၏ က်ယ္ေလာင္ေသာ ငိုေႂကြးသံမ်ားျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိပါသည္။

ထိုအေၾကာင္းအရာနွင့္ပတ္သတ္ျပီး ခ်င္းလယ္သမား ရမ္ဖန္မွ ဒါဟာ ဥပေဒ အလိမ္အညာတစ္ခုပါ။ ဥပေဒအေၾကာင္းျပျပီး အစိုးရမွ ေျမသိမ္းႏိုင္ေအာင္ လုပ္ထားတာပဲျဖစ္ပါတယ္လို႕ ဆိုပါသည္။

ေျမပိုင္ရွင္မွ ပါမစ္ေလွ်ာက္ပါကလည္း ေျမအပိုင္ရမည္မဟုတ္ဘဲ နွစ္(၃၀)ဌားရမ္းျခင္းသာ ျဖစ္သြားၿပီး ေဆြစဥ္မ်ိဳးဆက္ အေမြဆက္ခံ ပိုင္ဆိုင္မႈကို ပယ္ဖ်က္သကဲ့သို႕ျဖစ္သြားပါမည္။ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး၀န္ႀကီးဌာနသည္ VFVဥပေဒမွာ [ဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒ ကို ျပင္ဆင္ခ်က္တြင္ ထည့္သြင္းရန္မလိုအပ္ျခင္းေၾကာင့္] ခ်င္းျပည္နယ္အတြက္ မဟုတ္ဟု ဆိုထားေသာ္လည္း စာရင္းေပးသြငး္ျခင္းမျပဳပါက ေျမကို ဆံုးရံႈးသြားမည္ဟု ဆိုထားပါသည္။

တရားဥပေဒအရ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားမွလည္း ထိုဥပေဒမွာ လစ္ဟာခ်က္မ်ားရွိေနျပီး ျပင္ဆင္ခ်က္ေအာက္တြင္ ေျမတစ္ကြက္အတြက္ လူႏွစ္ေယာက္က တိုက္ဆိုင္ေလွ်ာက္ထားခဲ့ေသာ္ အျငင္းအပြားေျဖရွင္းမႈအတြက္ သတ္မွတ္ထားျခင္း မရွိပါဟုဆိုထားပါသည္။

ေျမျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္အတြက္ ပေဟဠိဆက္စပ္ျခင္း

တင္ေမးလာ နာမတီအဖြဲ႕မွ ေျမအခြင့္အေရး ျမန္မာဒါရိုက္တာမွ ဥပေဒနွင့္ပတ္သတ္ျပီး ႏိုင္ငံေျမဥပေဒေအာက္တြင္ ၂၀၁၆ မွ ထုတ္ခဲ့သည့္ National Land Use Policy ဥပေဒအတိုင္း အစိုးရမွ ဤဥေပေဒကို ေရးဆြဲခဲ့ျပီး မ်ားစြာေသာ လူမ်ားအၾကံျပဳခ်က္မ်ားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ ထိုဥပေဒမွ လက္ခံျခင္းမျပဳခဲ့ရပါ။

သူ၏အဖြဲ႕မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း လူအမ်ား ဤဥပေဒေျပာင္းလဲမႈကို မည္မွ်သိသလဲဟု စစ္တမ္းေကာက္ယူခဲ့ရာ လူ ၂၉၀ ကို ေမးျမန္းရာမွ ၇၂% မွာ သိရွိျခင္းမရွိပါ။ ေျပာင္းလဲမႈကို သိရွိေသာ္လည္း အေသးစိတ္သိရွိထားျခင္းမရွိလဲ VFV ဥပေဒအေၾကာင္းကိုလည္း သိရွိထားျခင္းမရွိပါ။ ေဒသခံနယ္ေျမမ်ားကို VFV ျပင္ဆင္ခ်က္တြင္ ဖယ္ထုတ္ထားျခင္းကို ၁%မွ်သာ သိရွိေၾကာင္း ေျဖၾကားခဲ့ပါသည္။

၄င္းတို႕မွ ဖိအားေပးခံရျပီး ေျမပါပစ္အတြက္ ေလွ်ာက္ထားရာတြင္လည္း အားနည္းဟာ ေျမပိုင္ရွင္အခြင့္အေရးနွင့္ ကိုက္ညီမႈမရွိပါက ေထာင္ခ်ခံႏိုင္ရပါသည္ဟုု Ben Hardman Voice of America. ၏ကမာၻ႕ေျမအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ လက္ေထာက္ ဥပေဒေရးရာ ဒါ႐ိုက္တာက ဆိုထားပါသည္။

VFV ေျမအတြက္ မတရားခံရသူမ်ားမွ ႏိုင္ငံတကာနွင့္ ျပည္တြင္းရွိ ၄၁ အဖြဲ႕အစည္းသို႕ စာပို႕ထားျပီးျဖစ္ျပီး VFV ေျမထိန္းခ်ဳပ္မႈေကာ္မတီမွ ထိုဥပေဒကို အတြက္ မတရား ေထာင္ခ်ျခင္းမရွိေအာင္ ကာကြယ္သြားမည္ျဖစ္သည္။

ေျမယာျပန္ရရွိေရးအတြက္ ရွိျပီးသား ဥပေဒ VFV ဥပေဒ ကဲ့သို႕ ရွိၿပီးသား ဥပေဒမ်ားအေပၚ ျပင္ဆင္ခ်က္မ်ားျပဳလုပ္ေနပါက ရွင္းလင္းခ်က္မ်ားကို ရယူရန္ခက္ခဲပါလိမ့္မည္ဟု ျမန္မာ့ ဗဟိုတာ၀န္သိ စီးပြားေရး Myanmar Centre for Responsible Business (MCRB) ျပည္တြင္း ေျမယာဥပေဒအရ လုပ္ကိုင္မႈမ်ားအတြက္ အဆိုျပဳခ်က္တြင္ statement. ဆိုထားပါသည္။

အစိုးရအေနျဖင့္ ICESCE ႏိုင္ငံတကာစီးပြားေရးအခြင့္အေရးအဖြဲ႕န်င့္ ၂၀၁၇ ခုနွစ္က လက္မွတ္ေရးထိုးထားခဲျပီး ႏိုင္ငံတကာအဆင့္အထိ ျပည္တြင္းအဆင့္ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ရန္အတြက္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား သတ္မွတ္ထားေပးျပီးျဖစ္သည္။

သိုေသာ္ MCRB မွ VFV အပါအဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမဥပေဒမ်ားမွာ တိုင္ၾကားထားျခင္းမရွိေသးပါဟုဆိုထားပါသည္။

အစိုးရသို႕ letter အိတ္ဖြင့္စာပို႕ထားေသာ အဖြဲ႕အစည္းမွ “ကၽြမ္းက်င္သူ ပညာရွိ၏ လူ႕အခြင့္အေရး သက္ေရာက္မႈမ်ားအေပၚ သံုးသပ္ခ်က္မ်ားရယူႏိုင္ရန္ ဤဥပေဒေဖာ္ေဆာင္မႈကို ရပ္တန္႕သင့္သည္ဟု ယံုၾကည္ပါသည္” ဟုေျပၾကားခဲ့ပါသည္။

VFV ဥပေဒမွာ ရင္းနွီးျမဳပ္နွံမႈအတြက္ တာ၀န္ရွိသူမ်ား နွင့္ ေျမအသံုးျပဳသူမ်ားၾကား ျပႆနာကိုလည္း ဖန္တီးလာႏိုင္ပါသည္ဟု ဥပေဒကၽြမ္းက်င္သူမ်ားမွ ဆိုထားပါသည္။

သဘာဝသံယံဇာတာမ်ားနင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနသို႕ ဓါတ္သတၱဳဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအဖြဲ႕အစည္းမွတစ္ဆင့္ ႏိုင္ငံတကာ ရင္းနွီးျမဳပ္နွံသူမ်ားကပို႕ေသာစာတြင္ “ဤဥပေဒေၾကာင့္ အျခားေဒသမ်ားတြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားပိုမိုမ်ားျပားလာႏိုင္ပါတယ္။ သို႕ျဖစ္ရာ (VFVဥပေဒအပါအ၀င္)ရွိၿပီးသား ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ျခင္း ျဖင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္မႈကို ရပ္တန္႕သြားမည္မဟုတ္ႏိုင္ပါ”ဟု ဆိုထားပါသည္။

ေျမယာမ်ားအတြက္ ဆႏၵျပလ်က္ရွိသူ ဘယ္သမား ေဒါ႕ခၽြန္းမွ VFV ေျမပိုင္စနစ္ေၾကာင့္ VFV နယ္ျဖစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းခံရေသာ မိမိတို႕ ေဆြစဥ္မ်ိဳးဆက္ေနထိုင္ခဲ့ေသာ ယာေျမမ်ား ျဖစ္သည့္ သစ္ေတာမ်ား၊ ေရေၾကာင္းလမ္းမ်ား အတြင္းသို႕ ၄င္း၏ ေနာင္လာေနာင္သားမ်ား ၀င္ေရာက္ခြင့္ ႐ုတ္တရက္ ပိတ္ပင္ခံရမည္ ကို စိုးရိမ္လ်က္ရွိသည္။

ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႕ကို လြန္ခဲ့ေသာ လက က်င္းပခဲ့ျပီး အကပြဲနွင့္ နပမ္းသတ္ပြဲမတိုင္ခင္ ေဒါ့ခၽြန္းနွင့္အျခားခ်င္းလယ္သမားမ်ား အဖြဲ႕အစည္းမွ အခမ္းအနားကို အားေပးရန္အတြက္ ဟားခါးၿမိဳ႕သို႕ ပ်ံသန္းလာေသာ သမၼတျဖစ္သူနွင့္ စကားေျပာဆိုခ်င္ခဲ့ပါသည္။ သို႕ေသာ္ လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ခြင့္သာရရွိခဲ့ပါသည္။ ေဒါ့ခၽြန္းအေနျဖင့္ ခ်င္းအမ်ိဳးသားဝတ္စံုကို ဝတ္ဆင္ထားရင္း မိမိပိုင္ဆိုင္သည့္ေျမမ်ားအတြက္ မည္သည့္အေျခအေနမ်ိဳးတြင္မွာမွ လက္ေလွ်ာ့မည္မဟုတ္ဟု ဆိုထားပါသည္။

ျမန္မာ သမၼတ ဦးဝင္းျမင့္မွလည္း ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႕ပြဲကို တက္ေရာက္အားေပးခဲ့ပါသည္။ (ဟားခါး၊ ျမန္မာ၊ ၂၀ ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ ၂၀၁၉)

ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ၄င္းတို႕၏ ယာေျမမ်ား၏ ဝိေသသလကၡဏာႏွင့္ ဆက္ႏြယ္မႈအတြက္ တန္ဖိုးထားဂုဏ္ယူၾကပါသည္။ ခ်င္းလူငယ္မ်ား ဟားခါးတြင္ ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႕က်င္းပေန႔ပံုကိုၾကည့္ပါ။ (ဟားခါး၊ ျမန္မာ၊ ၂၀ ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ ၂၀၁၉)

ဟားခါးျမိဳ႕မွ ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႕။ ခ်င္းျပည္နယ္ဟာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ ေနထိုင္ရာ နယ္ေျမတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ (ဟားခါး၊ ျမန္မာ၊ ၂၀ ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ ၂၀၁၉)

ဟားခါးျမိဳ႕မွ ရြာခံလူၾကီးမ်ားသည္ ဘိုးေဘးဘီဘင္မ်ားအား ဂရာျပဳေသာအားျဖင့္ အကကို ဦးေဆာင္ျပီး ကျပေဖ်ာ္ေျဖၾကပါသည္။ (ဟားခါး၊ ျမန္မာ၊ ၂၀ ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ ၂၀၁၉)

—

Article, pictures and video by Libby Hogan.
Editing by Mike Tatarski and Anrike Visser.
Illustration by Imad Gebrayel.
Interactive map by Fabian Stricker.